‘’Sosyal demokrasi’’nin sol bir siyasî ideoloji olduğu belli olmakla beraber, tam olarak ne anlama geldiği o kadar net değil. Sosyal demokrasinin mahiyeti ve anlamı kişilere ve bağlamlara göre bir ölçüde değişkenlik göstermektedir.

Yine de sosyal-demokrat ideolojinin en azından günümüzde yaygın olarak kullanılan iki anlamını belirlemek mümkündür. Bunlar kıta Avrupa’sı sosyal demokrasisi ile, daha çok Amerika’ya özgü olan sol-liberalizm veya liberal soldur. Ayrıca, özellikle Avrupa’da sosyal demokrasi ile ‘’demokratik sosyalizm’’ arasında bir yakınlık vardır, hatta bazan ikisi aynı anlamda kullanılmaktadır. Ancak, demokratik veya veya değil, ‘’sosyalizm’’ üretim araçlarının devletleştirilmesini savunurken; sosyal demokrasi amaçlarını genellikle özel mülkiyetin korunduğu ama devletçe regüle edilmiş veya kontrollü bir piyasa aracılığıyla gerçekleştirmekten yanadır.

Esas olarak Almanya’da doğduğu şekliyle Kıt’a Avrupası sosyal demokrasisi tarihsel ve ideolojik olarak Marksizm kökenlidir. O bu anlamda bir ‘’sınıf’’ ideolojisi olarak doğmuştur, taraftarları halâ onu ‘’emeğin’’ veya ‘’çalışanlar’’ın ideolojisi olarak görürler. Bununla beraber, sosyal demokrasi asıl sınıfçı ideoloji olan Marksizm-Leninizm’den bazı bakımlardan farklıdır. Aralarındaki en önemli fark, sosyal demokrasinin şiddet yoluyla devrimci dönüşümü reddetmiş ve politik hedeflerini demokratik yoldan gerçekleştirmeyi benimsemiş olmasıdır.

Buna karşılık ABD’deki sol liberalizm ne tarihsel kökeni ne de siyasî programı bakımından Marksizmle ilişkilidir. Aksine ‘’sol liberalizmi’’ esas olarak 19. yüzyılın ikinci yarısında özgürlüğü ‘’pozitif’’ olarak yorumlamasıyla klasik liberalizmle ayrışmış olan ‘’yeni........

© Diyalog Gazetesi