“Kanun yolundan çıkmış olanlar, hakları korumak kararında olan hür vatandaşlar karşısında mutlaka mağlup olacaklardır.” (İsmet İnönü, 1 Mayıs 1959)

2019 yılında CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Ankara’nın Çubuk İlçesi’nde katıldığı şehit cenazesinde yumruklu saldırıya uğradı. 2023 yılında CHP’li İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu Erzurum mitinginde taşlı saldırıya uğradı. Şimdi de, 2025 yılında, CHP Genel Başkanı Özgür Özel İstanbul’da katıldığı anma töreninde tokatlı saldırıya uğradı. Son yıllarda CHP Genel Başkanlarına ve CHP’li İBB Başkanı’na yapılan alçakça saldırılar, CHP Genel Başkanı İsmet İnönü’ye yapılan alçakça saldırıları hatırlatıyor.

Dönemin DP iktidarı, 1954’ten itibaren Türkiye’de bir baskı rejimi kurdu. Muhalif siyasi partiler, basın, üniversiteler, sendikalar susturulmak istendi. 1957 seçimleri sonrası halk desteğini kaybetmeye başlayan DP iktidarı, baskının şiddetini artırdı. Öyle ki bu dönemde CHP Genel Başkanı İsmet İnönü’nün mitinglerle halkla buluşması engellenmek istendi. DP’nin bir temsilcisi gibi davranan valiler ve kaymakamlar, İnönü’yü şehirlere sokmamaya çalıştı. Kışkırtmalar sonunda İsmet İnönü, -biri taşlı olmak üzere- birkaç kere saldırıya uğradı.

Ekim 1958’de İsmet İnönü, Orta Anadolu gezisine çıktı. Sivas’ta büyük bir coşkuyla karşılandıktan sonra Tokat’a geçti. Oradan da CHP’nin seçim kazandığı Zile’ye uğramak istedi. Ancak DP iktidarı, İnönü’nün Zile’de halkla buluşmasını istemiyordu. Zile Kaymakamı Tevfik Kurna, Zile halkının İnönü’yü karşılamasını yasakladı. (Metin Toker, İsmet Paşa’yla 10 Yıl, 1965, Bölüm XXI, s. 125-126)

17 Ekim 1958’de Zile’de İnönü’yü karşılamaya gelen halkı, polisler copla; jandarmalar dipçikle dağıttı. Emniyet Müdürü, İtfaiye arazözlerini kullanarak halka su sıktı. Mitinge katılan halkı dağıtmak için göz yaşartıcı bomba bile atıldı. (Toker, s. 126-128)

DP iktidarı, Zile olaylarının sorumlusu olarak CHP’yi gösterdi. Başbakan Adnan Menderes, Zile’ye o gaz bombalarının CHP döneminde konulduğunu söyledi. Dahası, Zile olaylarının sorumlusu olarak gösterilen 45 CHP’li gözaltına alınıp sorguya çekildi, 6’sı tutuklandı. 4 CHP’li yönetici de “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşüne Aykırı Hareket”ten mahkemeye verildi.

Zile Olayları, Çankırı, Uşak, Topkapı ve Yeşilhisar olaylarının habercisiydi.

Bir hafta sonra Çankırı’da da benzer bir olay yaşandı. İnönü şehre girerken onu karşılayan halkın önünde polis kordonu oluşturuldu ve toplananlar zorla dağıtıldı.

1959 yılında CHP, bir kere daha halkla buluşmaya karar verdi. CHP’liler kafileler halinde yurt gezileri yapacaktı. Bu gezilere “Bahar Taarruzu” adı verildi. İsmet İnönü’nün Uşak yönündeki gezisi ise tarihsel bir göndermeyle “Büyük Taarruz” diye adlandırıldı. İnönü, bu gezisinde, Türk ordusunun İzmir’e girerken izlediği yolu izleyecekti, Ankara’da başladığı geziyi İstanbul’da bitirecekti.

Ancak “Büyük Taarruz” kavramı özellikle DP’li İçişleri Bakanı Namık Gedik’i çok rahatsız etti. Gedik, hükümetin İnönü’yü koruyamayacağını belirterek bu geziden vazgeçilmesini istedi. İnönü, bu geziden........

© Cumhuriyet