Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı Raci Kaya’nın “Eskiden ‘mezarda emeklilik’ deniyordu, 50-55 yaşta ölüyorduk, şu anda 78 ortalamaya gelmişiz” sözleri kamuoyunda büyük tepki topladı. Raci Bey, 22 Ekim 2025 günü vergi ve sosyal güvenlik mevzuatında değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklifinin TBMM Plan Bütçe Komisyonundaki görüşmeleri sırasında açıklamalarda bulundu. Konuşmasında EYT ile birlikte insanların 48 yaşında emekli olduğunu iddia ederek, EYT ile emekli sayısının 3 milyon arttığını da ekledi: “Türkiye olarak, bütün SGK olarak, toplam aldığım primlerin, bana ödenen primlerin ortalama süresi yirmi yıl, Avrupa’da, Almanya’da bu süre kırk beş yıl, ortalamada da kırk yıl. Bunu niye vurguluyorum? Eskiden ‘mezarda emeklilik’ deniyordu, 50-55 yaşta ölüyorduk, şu anda 78 ortalamaya gelmişiz yani bütün veriler OECD verileridir. Yirmi yıl prim ödedikten sonra emeklilikte şu anda EYT’yle birlikte 48 yaşında emekli oldu insanlar.”

“Yani burada vurgulamak istediğim şey biz, şu anda, 50 yaş gibi bir ortalamada emekli ediyoruz. EYT’yle birlikte toplam 2023 yılından beri emekli sayımız 3 milyon arttı, yıllık 400 bin artacak, 1 milyon civarında artacakken, 2 milyon net oradan gelen bir emekli var.”

SGK Başkanı emeklilerin uzun yaşaması (ömrün uzaması) ve EYT nedeniyle sosyal güvenlik sisteminin sıkıntıda olduğunu söyledi. SGK Başkanının bu sözleri haklı olarak infial yarattı. SGK Başkanı SGK’nin asıl yapısal sorunlarına hiç değinmedi. İstihdam oranının düşüklüğünün, kayıtdışılığın ve düşük ücretlerin pirim gelirlerini düşürmesi konusuna ve Türkiye’de kamu katkısının Avrupa ülkelerine göre düşüklüğüne hiç değinmedi.

Raci Bey, “Türkiye’de ortalama 20 yıl pirim ödeniyor. Avrupa ortalaması 40 yıl” derken Avrupa’da sosyal güvenliğe kamu katkısından, çalışma sürelerinden, ücretlerden, istihdam oranlarından söz etmedi. Bunları karşılaştırmadı. Oysa sosyal güvenlik istemi tek parametreyle açıklanamaz. Pek çok ekonomik ve sosyal parametre birlikte ele alınmazsa karşılaştırma hatalı olur.

Hatalı bir karşılaştırma ise kamuoyunda infiale yol açar. SGK Başkanı sosyal güvenlik sisteminin sorunlarını EYT ve yaş meselesine indirgeyerek üzerini örtmeyi tercih etmiştir. Bu son derece dayanaksız bir yaklaşımdır. Gerçeklerin üzerini örtmek ve saptırmaktır. Dahası SGK Başkanı EYT konusunda da gerçekleri çarpıtmaktadır.

Öte yandan SGK yönetimi EYT yasası görüşülürken itiraz etmemiş, tam tersine Hükümetin tezlerini desteklemiştir. Raci Bey, kendinden önce SGK’yi yöneten Kürşat Arat’ın kamuoyunda bilinen adıyla Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2 Şubat 2023’te yapılan müzakerelerde takındığı tutumdan bihaber midir?

Müzakereler sırasında dönemin SGK Başkan vekili EYT yasasına dönük hiçbir olumsuz değerlendirme yapmadığı gibi destekler mahiyette konuşmalar yapmıştır. Kürşat Arat, EYT’nin SGK’nin mali sistemi üzerindeki etkilerinin sınırlı olacağını şöyle anlatmıştır: “Burada genç nüfuslu olmanın, bunun mali sistem üzerindeki, sosyal güvenlik sistemleri üzerindeki yükü üzerinde sürdürülebilir olması açısından önemli olumlu katkıları var.”

“Bugün itibarıyla yüzde 96,2 oranında gelirlerin giderleri karşılama oranıyla karşı karşıya oluyoruz. Tabii, yüzde 100 olmadığı için -bir sonraki slayta geçtiğimizde- bir SGK açığı ister istemez var ama bu açık da gördüğünüz gibi, esasında tarihin en düşük seviyelerine gelmiş; 0,30’lar seviyesine.”

Başkan Vekili bu maliyetlerin kanun teklifi sonrasında sistemin sürdürülebilirliğine etkilerine dair net bir projeksiyon sunmaktan kaçınmıştır. Hatta komisyon üyelerinin........

© Birgün