SETA Dış Politika Araştırmacısı Dr. Tunç Demirtaş, Gine-Bissau’daki darbenin arka planını ve Afrika kıtasındaki siyasal kırılganlıkların ana sebebini AA Analiz için değerlendirdi.

***

Gine-Bissau'da Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçlarının açıklanmasına bir gün kala yaşanan askeri müdahale, Afrika’nın kronik hale gelen siyasi kırılganlığının bir göstergesi oldu. Seçim sonuçları açıklanmadan kendisini seçimin galibi ilan eden Devlet Başkanı Umaro Sissoko Embalo'nun görevden alınması, General Horta N’Tam’ın "geçiş dönemi cumhurbaşkanı" olarak yemin etmesi ve ordunun ülke sınırlarını kapatması, temelde alışıldık bir "darbe rutini" gibi görünse de sahadaki detaylar bunun çok daha karmaşık bir sürecin ürünü olduğunu gösteriyor. Gine-Bissau, bağımsızlığından bu yana 5 askeri müdahale ve birkaç darbe girişimi yaşarken, Afrika kıtasında son 5 yılda toplam 9 askeri müdahale gerçekleşti. Nitekim, son yıllarda Batı Afrika'da yaşanan darbe dalgası, Gine-Bissau'daki müdahaleyi bölgesel bir eğilimin parçası olarak değerlendirmeyi zorunlu kılıyor.

Afrika'da bu kadar yoğun şekilde askeri müdahalelerin gerçekleşmesinin temel nedenleri olarak devletin kurumsal yapısının zayıflığı ve meşruiyet açığının olmasıdır. Ancak bu hususların sömürgecilik geçmişinden kalan miraslar olarak öne çıktığı unutulmamalıdır. Tartışmalı seçim süreçleri, yargıdaki eksiklikler, mevcut iktidarların görev süresi uzatmaya yönelik girişimleri genel olarak askeri müdahaleyi gerçekleştirecek olan askeri grupların "hukuki düzenin yeniden tesisi" söylemine uygun zemini hazırlıyor. Son yaşanan askeri müdahalenin gerçekleştiği Gine-Bissau'da da bu tablo göze çarpıyor. Nitekim seçim sonuçları resmi olarak açıklanmadan tarafların kazandıklarına dair açıklamalar yapması seçimin meşruiyetini tartışmaya açmıştı. Bu noktada, Terra Ranka ittifakı ile birlikte Frente Popular'ın etkisi özellikle dikkati çekiyor.

2025 seçimlerinde Fernando Dias'ı destekleyen küçük partiler, bağımsız figürler ve sivil toplum aktörlerinden oluşan Frente Popular, Gine-Bissau'nun parçalı muhalefet yapısının en görünür platformlarından biri haline geldi. Bu yapı, kurumsal olarak güçlü bir parti olmamakla birlikte........

© Anadolu Ajansı Analiz