Son zamanlarda dünya gündemini meşgul eden en önemli konulardan biri nadir elementler oldu. ‘’Trump Ukrayna’nın nadir elementlerine çöktü çökecek, bizimkilere de göz koydu’’ şeklinde ana muhalefet liderinin eleştirileri var. Hatta bunun pazarlığının yapıldığını bile söyledi.

Element bilindiği gibi kendinden daha basit veya farklı maddelere ayrılamayan “saf maddelere” deniyor. Nadir olanlar doğada daha az miktarda olanlarına deniyor. Aslında bu nadir elementlerin değeri teknoloji ilerledikçe artan bir şekilde anlaşıldı. O nedenle “teknoloji kritik elementler” de deniyor.

Teknoloji kritik elementler sadece nadir toprak elementleri değildir. Diğer bazı elementlerde teknoloji geliştikçe daha farklı fonksiyonlarla kullanıla gelmiştir. Bu elementlere Türkiye’nin en önemli örnekleri öncelikle Bor daha sonra da Toryum olmuştur. Kamuoyunda Bor konusunda birçok söylenti geliştirilmiş, çeşitli spekülasyonlar yapılmış hala da yapılmaktadır. Modern teknolojide Bor birçok kritik sektörde kullanılmaktadır. Ülkemiz için doğru kullanılabilirse stratejik bir elementtir. Cam, deterjan, kimya, seramik, polimer sanayinde kullanılabildiği gibi otomotiv, yakıt, enerji sektörlerinde kritik rol oynamaktadır. Büyük miktarda Bor rezervimiz mevcudiyeti nedeni ile umarız ülkemiz bir “Bor stratejisi” geliştirip dünyada bu konuda söz sahibi olabilir.

Isparta uçak kazası ile ülkemiz gündemine oturan Toryuma gelince, periyodik tabloda 90 no’lu Toryum Hindistan’dan sonra ikinci rezerv zenginliği ile dikkat çeken ülkemiz, bu konuda çalışan bilim insanlarımızla da dikkati çekmiş olmalı ki, bu uçak........

© 9 Eylül Gazetesi