Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, eriyen döviz rezervlerini önlemek ve tekrar rezerv biriktirmek için yeni karalarlar aldı. Kararlar, 3 Eylül 2025 Cumartesi tarihli Resmi Gazetede yayınlandı.

Önce kararları özetleyelim. Sonrasında yorumlayalım.

Yabancı para mevduat için zorunlu karşılık oranları tüm vadelerde 200 baz puan, yurt içi yerleşiklere yapılan bir yıla kadar vadeli yabancı para cinsinden repo işlemlerinden sağlanan fonlar için zorunlu karşılık oranı 400 baz puan artırıldı.

Anlamı ve amacı: Merkez Bankası bankalardaki döviz mevduat karşılıklarından yaklaşık 4.5 milyar dolara yakın döviz likiditesi çekecek.

İhracat genelgesinde yapılan değişiklikle, ihracat bedellerinin Merkez Bankasına asgari satış oranı yüzde 35 olarak belirlendi. (Bu oran Kavcıoğlu döneminde yüzde 60’a kadar yükseltilmiş, sonra aşamalı olarak indirilmiş 5 Mart’ta yüzde 30’dan yüzde 25’e düşürülmüştü.)

Anlamı. İhracatçının kazandığı dövizlerin üçte birine el koyarak, Merkez Bankası döviz rezervlerini artırmak.

Merkez Bankası dövizleri neden artırmak ister? Normal şartlarda yanıt şudur: Ülkenin süresi bir yıldan az dış borç ödemelerini ve ithalatını karşılayacak bir rezerve sahip olmak, ekonomiyi dış şoklara karşı korumak için.

Artık Yeni Türkiye’de normal şartlar yok. Türkiye, eskiden de cari açık veriyordu ama AKP dönemindeki cari açığın milli gelire oranı yaklaşık 10 kat arttı. Dış borcumuz şişiyor, ithalatımız artıyor. Böyle bir ekonomide rezerv biriktirmek için milletin boğazı sıkılıyor. Son iki yıldır, yabancılara ve sıcak paraya dünyanın en yüksek reel faizini vererek rezerv biriktirdik.

Dünyada dolara verilen faiz yıllık yüzde 4’ler seviyesinde iken, biz yabancılara ve yurt dışına para çıkarmış olan yerlilere, “Dolarını getir, Türk Lirasına çevir, sana yüzde 50 faiz verelim. Doları sabit tutacağız, en azla yüzde 10-15 artıracağız, sen de dolara yüzde 35-40 reel faiz alırsın” sözünü verdik. Bu faizi Türk milleti yüksek enflasyona katlanarak, dolaylı vergiler ödeyerek, kemer sıkarak ödedi. Biraz döviz rezervi birikti. Döviz rezervleri swap........

© 12punto