menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Cunta, darbe, diktatör... Nereye gidiyoruz?!

38 1
10.04.2025

Siyasîlerin dilinde “cunta”dan, “darbe”den geçilmiyor. Düşmanca ifadeler desem yeridir. Türkiye ikiye bölündü. “dost” bir tarafta, “düşman” bir tarafta... Ama asıl hangisi “dost”, hangisi “düşman” ayırt edilemiyor.

“Cunta” deyince, hâliyle “diktatör” de var, demektir.

Biz önce “cunta”yı, “darbe”yi, “iktidar”ı, ilmî zeminde açıklayayım. Siyasîlerin birbirlerine ithamları yerini bulup bulmadığını görelim.

“Cunta” ve “diktatörlük” totaliter ve otoriter rejimlerde görülür.

“Totaliter rejim ne?”, “Otoriter rejim ne?” Bakacağız...

“Düşman” dedik... Eğer tutuklular “tutsak” görülüyorsa tutuklayanlar “düşman” demektir. İster istemez bu mana çıkıyor.

Bazı basın yayın organlarında sık sık “tutsak” sözü geçiyor.

Bir televizyon kanalında muhabirin tutuklu öğrenciler için “tutsak” dediğini işitince şaşırdım. Muhabir bir genç kızdı. Acaba “tutsak”ı bilerek mi kullandı? Haberi veren sunucu muhabirin sözünü düzeltebilirdi. Düzeltmedi. Aynen kabul etti. Veya o an için “tutsak”ın ne manaya geldiğini aklına getirmedi.

“Tutuklu”, bilinen ve sık kullanılan bir kelimedir. Dili sürçtü, “tutuklu” yerine “tutsak” kullandı, diyebilir miyiz?

“Tutsak”, “esir” karşılığı uydurulmuş bir kelime değildir. Dede Korkut’ta geçer. Ziya Gökalp Türk Medeniyeti Tarihi’nde Dede Korkut’tan alıntılıyor: “O kalenin beş yüz kâfiri üzerimize koyuldu. Kardeşim tutsak oldu. Malımızı, rızkı­mızı yağmaladılar. Geri döndüler. Sana geldim, kara başı­nın sadakası olsun yiğit, imdat bana!” (Haz. Nargiza Sattarova, Bilgi Kültür Sanat Yayınları, s. 265)

“Esir” de “üserâ” da geçer aynı kitapta... “Esir” ve “üserâ” Arapçadır. “Üserâ” “esir”in çokluğudur. “Esirler, tutsaklar” demektir.

Ziya Gökalp’ın “Türkçülüğün Esasları”nda “tusak” yer almaz.........

© Yeniçağ