Hatta bir süre sonra uzaktan mı yakından mı baktığınızı ayırt edemez hale geliyorsunuz. Yani küçük ölçeği gördükten sonra, büyük ölçeği görmemiş olsanız bile hakkında öngörüde bulunabilirsiniz. Nitekim geceden sonra sabah, kıştan sonra bahar geldiği gibi, "haşir" de aynı şekilde gelecek diyebiliriz; bu örüntüleri yakalayarak geleceğe dair öngörülerde bulunabiliriz.

İnsanlığın nasıl yaratıldığını merak eden biri, tek bir insanın yaratılış evrelerini inceleyerek bu süreci daha iyi anlayabilir. İşte bu noktada enfüsî ve afakî tefekkür arasındaki muazzam fark daha net bir şekilde görülebilir.

Mesela, insanlar azgınlaşınca İlâhî gazabın gelmesi bir âdetullahın tecellisidir. İnsanlar azgınlaşır, İlâhî gazap gelir ve insanlar aklını başına alır. Sonra insan unutur, tekrar azgınlaşır ve yeniden İlâhî gazap gelir.

İşte bu fraktal örüntüyü yakalayan insan şunu fark eder: Daha önceleri insanlar ne zaman azgınlaşmışsa İlâhî gazap gelmiştir. Şimdi de azgınlaştıklarına göre İlâhî........

© Yeni Asya