* Binlerce yıllık tarihe sahip, ama dünyanın en genç devletlerinden biri Karadağ’da, 5 asırlık Osmanlı hâkimiyetinin izleri hâlâ yaşıyor. * Karadağ kelimesi, İşkodra Gölü'nün kuzeyindeki dağlık mıntıkaya Osmanlıların taktığı isimdir. Pek dağlık bir memlekettir.

Türkiye’ye vize tatbik etmeyen nadir Avrupa ülkelerinden Karadağ, turistler için kolay, ucuz ve emniyetli bir seyahat rotası idi. Burada Osmanlı’ya ait izler bolca bulunur. Tarih ve tabiat bir arada emsalsiz güzelliklere sahiptir. Tabiat bâkirdir. Tarihî eserler iyi muhafaza edilmiştir. Ama bir zamandır Türkiye’den giden karanlık niyetliler, kara para aklayıcılar ve suçlular için de bir iltica yeri hâlini almıştı. Adım başı Türk esnafın ve küçük çaplı iş adamının bulunduğu memleket, nihayet bunların hasıl ettiği zabıta vakalarından ürktü ve Türkiye’ye vize tatbik olunacağını ilan etti ki utanç verici bir hâldir.

Dağın tepesinde bir İtalyan beldesi

Karadağ, Türkçe ismi olan ülkelerdendir. Avrupalılar Montenegro derken, ülkenin resmî ismi Çerno Gora’dır ki hepsi aynı manaya gelir. Karadağ kelimesi, İşkodra Gölü'nün kuzeyindeki dağlık mıntıkaya Osmanlıların taktığı isimdir.

Karadağ, pek dağlık bir memlekettir. İşkodra Gölü'nü Arnavutluk ile Karadağ paylaşır. Yağış ve akarsu boldur, ama ziraate elverişli arazisi pek yoktur. Bu sebeple tarihte ticaret şimdi de turizmden geçinir. Memlekette Slav, İtalyan, Avusturya ve Osmanlı tesiri göze çarpar. İntizamlı ve temiz bir beldedir. Halkın ekseriyeti Sırp ve Hırvattır. Bunların da ekseriyeti kuzeyde yaşar. Sonra güneyde Müslüman Arnavut ve şarkta Boşnaklar vardır. Nüfusun onda birinden çoğu Müslüman Arnavut ve Boşnaktır. Karadağ halkı kozmopolittir. Malum, aynı dili konuşan halkın, Ortodokslarına Sırp, Katoliklerine Hırvat, Müslümanlarına Boşnak deniyor. Karadağ'da üçünden de vardır. Memleketteki Müslümanlara “Altın Azınlık” derler. İki muhalif parti vardır. Birisi Karadağ, diğeri Sırbistan kilisesine bağlıdır. İkisi de seçimlerde P’yi geçemediği için, Müslümanların desteğini kim alırsa, mecliste o hâkim olur. iki parti de Müslümanları hoş tuttuğu için, rahattırlar. Karadağ vaktiyle İşkodra merkezli Zeta Prensliği’nin bir parçasıydı. Baştaki Arnavut asıllı Balsiç hanedanı, Ortodoks iken 1378’de Katolik oldu. Venedik ve Napoli Krallığı’na tâbi idi. Zamanla sahil şeridini Venedik’e kaptırdı. Mıntıkada Osmanlı hâkimiyeti başlayınca, buraya tâbi olarak Zabliyak ve sonra Rijeka’da duka ünvanıyla varlığını devam ettirdi. Zeta Prensliği, dolayısıyla Karadağ, 1478’de Sultan Fatih devrinde fethedildi. Ama Osmanlı âdeti üzere, mahallî beylerin hâkimiyetine dokunulmadı.

Kaza’dan Devlete...

Hanedanın son prenslerinden Stanişa, 1512’de ihtida edip İskender Paşa ünvanıyla Osmanlı hizmetine girdi. 1528’de Karadağ (Montenegro) Knezliği (dükalığı), mevkiinin sarp ve gelirinin de ehemmiyetsiz oluşu sebebiyle maktu bir vergi karşılığında İşkodra Sancağı’na bağlanarak iç işlerinde muhtar bırakıldı. 1614’te Karadağ, merkezî dağların üstündeki Çetine kasabası olan, 5 nahiye ve 9 köyden müteşekkil 17 bin nüfuslu küçücük bir kaza idi. Böylece bir........

© Türkiye