ABD, Manhattan Projesine 3 milyar dolar harcar (şimdinin 40 milyar doları) ve 140 bin kişi çalıştırırlar. Sovyetlerin böyle bir bütçesi yoktur, bir hain bulur hazıra konarlar. Klaus Fuchs, 1911 Hessen Rüsselsheim doğumlu bir Almandır. Babası Emil, Lutherci bir papazdır, I. Cihan Harbi’nde orduda vazife alır, sonra pasifist ve sosyalist olur, Sosyal Demokratlara (SPD) katılır. Klaus ve kardeşleri bu yüzden mektepte “Kızıl Tilkiler” diye anılır, arkadaşları tarafından alaya alınır. Delikanlı yüksek tahsile babasının teoloji dersleri verdiği Leipzig Üniversitesinde başlar. Biraderi Gerhard ve kız kardeşi Elisabeth, Kiel Üniversitesinde matematik ve fizik okurlar. Ekim 1931’de anneleri HCl (hidroklorik asit) içerek intihar eder, çocuklar savrulma yaşar.

Fuchs siyasete vurur, SPD gençlik koluna kaydolur. Bilahare paramiliter (yarı askerî) bir örgüt olan Reichsbanner Schwarz-Rot-Gold’da bayrak sallar. Aşırılıkları yüzünden SPD’den atılır, o da KDP’ye (Komünist Partisi) kayar. Seçim evveli sağda solda nutuklar atar, NSDAP (Nasyonal Sosyalist İşçi Partisi) mitinglerini sabote etmeye kalkar. Hatta birinde Naziler Klaus’u hırpalar, tekme tokat nehre atarlar. Hitler Ocak 1933’te Almanya Şansölyesi olunca Klaus Kiel’den ayrılır, çünkü burada Naziler baskındır. Berlin’e gider Kaiser Wilhelm Fizik Enstitüsüne yazılır. Gizli bir KPD toplantısı için bindiği trende, gözüne ilişen gazeteden Reichstag yangınını okur. Komünist militanın biri parlamento binasını kundaklamış, nefret toplamıştır. Orak-çekiçli rozetini yavaşça çıkarıp cebine atar. Bundan böyle kızıllar izlenecek, diplenecek, hesaba çekilecektir ihtimal. Paris’te katıldığı antifaşist konferansta tanıştığı İngiliz Ronald ve Jessie Gunn çifti onu Britanya’ya çağırır. Jessie, Imperial Tobacco’nun varislerindendir, Bristol Üniversitesine ciddi bağışlar yapar. Fuchs’u Nobel Fizik Ödüllü Sir Nevill Francis Mott ile tanıştırır. Prof. Mott, onu asistan alır yanına. Doğrusu işine sarılır, hatta Edinburgh Üniversitesinden Silezya Yahudisi Max Born’un yanında doktorasını tamamlar.

MİLLETİNE DÜŞMAN

Babası Emil ise akademiden atılır, Lutheran Kilisesi’nin NSDAP’ye verdiği desteğe kızar, Hristiyanlık’tan da çıkar. Kızlarından Kristel vukuatı artınca Zürih’e kaçar, psikoloji okumaya başlar. Diğer kızı Elisabeth ise Quaker’ların desteği ile kapağı ABD’ye atar. Gustav Kittowski adlı bir komünistle evlenir ve Massachusetts Cambridge’i mekân tutar. Biraderi Gerhard ve yengesi Karin artık kime sataştılarsa iki yıl hapis yatar, sözde siyaseti bırakır, ticarete başlarlar. Kurdukları araba kiralama acentesi ile muhalifleri yurt dışına kaçırırlar. Naziler farkına varır, firmayı dağıtır, arabalara el koyar. Bunlar da soluğu Çekoslovakya’da alırlar. Klaus Fuchs, İngiliz tebaası olmak için başvursa da işleme konmaz. Neticede Alman’dır, şüpheyle yaklaşırlar. Hatta Man Adası’nda göz altına alınır, Kanada Québec’te toplama kampına kapatılır. Ama........

© Türkiye