Tıkladığın her buton, attığın her adım, hatta gördüğün rüya bile bir iz bırakıyor; bu izler kimin mülkü? Serimizin ilk sorusunu¹ hatırlayalım: “İnsan, özgür mü yoksa teknolojiye esir mi?” Ekranın ötesinde, vicdanın ne kadar söz sahibi?
DijiHayat, teknolojiden öte bir vicdan arenası. Özgürlüğümüzü korumak için etik kodlar yazmamız şart ama bu kodları algoritmalar mı derleyecek, yoksa biz mi? Ütopya ile distopya arasındaki bu kırılgan çizgide, dijital varoluşun ahlaki labirentini arşınlıyoruz. 2025'te bir genç, TikTok'un "Sizin İçin" akışında beliren bir kariyer önerisiyle yolunu çizer; bu ilham mı, yoksa görünmez bir elin³ manipülasyonu mu? Düşünmeyi ertelemeyelim.
DijiHayat, etik bir labirent; her köşede bir ikilem. Beşinci yazımızda⁵ "DijiElon"u ele almıştık: Neuralink ve Starlink gibi araçlar, özgürleştirici mi yoksa yeni zincirler mi örüyor? Yoksa, gölgemizde TeknoHaydut'lar mı çoğalıyor?
Bu yazıda, etik çelişkileri teknolojik, sosyolojik, felsefi, kültürel, psikolojik, jeopolitik ve ekolojikbbakış açısı ile ama bu kez vicdanın merceğinden ele alalım.

Birey, DijiHayat'ta özgürlüğünü nasıl muhafaza eder? “İnsan mı, esaret mi¹?” ikilemi burada zirve yapıyor. X platformunda bir like, TikTok'ta bir kaydırma vs. her eylem, seni bir balonun içine hapsediyor. Sartre'ın "özgürlüğe mahkûm insan" felsefesi, algoritmaların bu mahkûmiyeti bir kafese mi dönüştürüyor?
Son araştırmalar⁶, 2023'te sosyal medya algoritmalarının kullanıcıların p'ini öngörülebilir kalıplara soktuğunu, 2024'te bu oranın u'e fırladığını gösteriyor. Dijizaru⁵ gibi bir gölge, ruhumuza sızıp özgünlüğümüzü yutuyor. Oysa DijiVicdan, bu soğuk mantığa karşı içimizdeki ahlaki pusula: Neuralink zihinlerimizi buluta taşırken yaratıcılığı mı çoğaltacak, yoksa düşüncelerimizi bir şirketin envanterine mi katacak? 9 hastaya implant yapılmışken, zihnimiz bir veri madeni mi oluyor? “Palantir: Gören taş mı, gözeten pranga mı²?” sorusu burada yankılanıyor; DijiElon⁵'un hayali özgürlük mü, yoksa vicdansız bir ticaret mi?

Dijital vicdan günlüğü tutun: Her hafta, paylaştığın verileri not et, hangi algoritmanın seni etkilediğini analiz et. Anonim modda gezin, VPN'lerle izini sil ve etik AI manifesto'larını oku yani özgürlüğünü kodla, teslim etme.
Aile ve Eğitim: Nesillerin Ahlaki Mirası
Yeni nesil, DijiHayat'ın en kırılgan halkası. “Sen sen........

© Toplumsal