Diğer

T24 Haftalık Yazarı

22 Haziran 2025

Görsel: vector things, Shutterstock

Türkiye’de Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan havaalanları, köprüler, otoyollar, tüneller gibi büyük projelerde yüklenici şirkete kullanım garantisi veriliyor. Yani garanti edilen sayıda araç, yolcu ya da uçuş gerçekleşmezse, aradaki fark devlet bütçesinden şirketlere ödeniyor. Bu ödemeler genellikle dolar ya da Euro bazında gerçekleşiyor (yani her geçen gün kur artışı nedeniyle devletin ödediği garanti farkları her yıl katlanarak büyüyor). İşin ilginci, benzer model dünya genelinde, özellikle büyük altyapı projelerinde, Kamu-Özel işbirliği adıyla birçok ülkede uygulanıyor olsa da kullanım garantisi verilen projelerin yoğun borçlanma ve kamu zararına yol açması nedeniyle her geçen yıl terkedilmekte ve bu tip yaklaşımın artık yok denecek dek az kullanılıyor olması. Özetle, kullanım garantisi verilmediğinde riski kamu değil, şirket üstleniyor.

Devlet, uçuk tahminli kullanım garantilerinin öngördüğü rakamların çok altında kalındığından, her yıl döviz bazlı yüklüce parayı şirketlere öderken, aynı ülkede aile hekimliği birimlerinde çalışan hekim ve hemşire personelinin maaşlarını, aile hekimliğine kayıtlı vatandaşlardan bazılarının 6 ay içinde muayeneye gelmediği gerekçesiyle kesmeye başlamış… Şaka gibi geliyor insana, değil mi?

Eziyet yönetmeliği diye bilinen Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’le ilgili olarak, daha önce Türk Tabipleri Birliği Aile Hekimliği Kolu Başkanı olan Aile Hekimliği uzmanı Dr. Emrah Kırımlı ile konuşmuştum. Son günlerde Sağlık Bakanlığı tarafından son altı ayda muayene olmayan hastalar için kayıtlı nüfus başına ödemelerin yarıya düşürülmesinin hayata geçirilmesiyle eziyet yönetmeliği yeniden gündeme oturdu. Emrah, Sağlık Bakanlığı’nın Eziyet Yönetmeliğinin itiraz ettikleri temel maddelerinden birisinin, son altı ayda muayene olmayan hastalar için, kayıtlı nüfus başına ödemenin yarıya düşürülmesi olduğunu söylüyor, “Eziyet yönetmeliği, kayıtlı nüfusumuzu yaş gruplarına göre ayırıp, her gruptaki kişi için ayrı bir puan hesaplıyor ve bu puana göre bize ödeme yapılıyor. Yenidoğan, bebek, gebe, lohusa ve yaşlılar için biraz daha yüksek, genç erişkinler için biraz daha düşük bir puanlaması var.” Emrah, bu uygulamanın performans ve daha çok hasta bakma dayatması ile doğrudan ilişkili olduğunun altını çiziyor. “Yönetmelikte daha çok hasta bakarsanız ya da hastalık yönetim platformu dedikleri web sayfasına daha çok veri girerseniz, daha çok ödeme var.”

Emrah, “Şimdi bizden herkesi en az altı ayda bir muayene etmemiz ve onlardan tetkik istememiz, verilerini ne olduğu belirsiz bir platforma yüklememiz isteniyor” diyor. “Bunları yaparsanız, size ödeme yaparım” denildiğini açıklayan Emrah, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bunları........

© T24