Diğer

05 Ekim 2025

:mentalKLİNİK

:mentalKLİNİK... isimlerinden belli değil mi? Biraz değişik biraz fütürüstik. Ben haklarında nedense öyle düşünüp duruyorum. Bu sanatçı ikilisi, Yasemin Baydar ve Birol Demir sanki 21’inci yüzyılın sanatçıları diyorum. Internette dolaşıyorum, bir söyleşilerinde onlar da zaten “20. yüzyılda doğduk ama 21. yüzyılda işerimizi üretmeye başladık, biz kendimizi ‘Köprü Kuşağı’ olarak görüyoruz” diyor. Yasemin Baydar ve Birol Demir 1998’den beri birlikte çalışıyorar ve Brüksel-İstanbul arası gidip geliyorlar. :mentalKLİNİK Dolapdere Pilevneli Galeri’de kocaman bir sergi açtı birkaç kata yayılan. Serginin başlığı ‘Meczup Şairler.’ Hani Anadolu’da bilge ama zaman zaman saçmaladıklarından halkın meczup olarak isimlendirebileceği şairler, belki üzerlerinde bir çaput ayaklar çıplak, kahvelerde sokaklarda belki bir ölü evinde belki bir düğünde birkaç tekerleme, ancak mutlaka içinde bilgelik ve hayatın gerçeğini de taşıyan doğaçlama birkaç satır... İşte ne toplum tarafından tam kabul edilen ne de tam dışlanan bu meczup şairlerin 21ci yüzyıl versiyonu bu serginin de başlığı va ana konusu. Batı toplumunda bu meczuplar hastanelere kliniklere yatırılır, toplumdan soyutlanır, ancak Anadolu’da köyün, kasabanın herhangi bir ferdi olarak toplumun arasına karışmıştır. Sergide ekranlarda gördüğümüz sanatçılar, Metaİnsanlar, bu şiirlerini robotik ve algoritmik olarak kesik kesik tekrarlayıp duruyorlar. Onların bu çılgınlıkları kendi dünyalarında bir sapma değil bir esas duruş olarak sunuluyor sanatçı ikilisi tarafından. Burada içdünyaların, kendimize biçtiğimiz özelliklerin dışarıya yansıması var benim gördüğüm kadar. Çünkü duvarda iç dünyamızda sakladığımız üzerinde tekinsiz-hayalci-mutlu-bencil-tiksindirici... gibi birtakım insan özelliklerini yazan bir cam iş bize bu ipucunu veriyor. Zaten sergi boyunca bol bol ayna işlerle karşılaşıyoruz bize kendimizi anımsatan, yansımamızı gösteren aynalar bunlar.

Aslında bu başkalaşma, başkalaştırma :mentalKLİNİK’in 2015’te yaptığı işlerden, ‘Profiller Serisi’nden doğmuş bir ölçüde. Giriş katındaki videoda ise, gerçek stüdyoda, kostümleriyle sesleri ve mimikleriyle 3 gerçek dansçıyı kaydedip sonra yarattıkları Metaİnsan’larla o datayı yükleyip yapılan performans sergileniyor. (Unreal Engine5 sistemi diyorlar) Yani gerçek oyuncuları analogdan alıp dijitale yerleştirip bir meta dünya yaratıyorlar. Bu üç Metaİnsan’ın ayrı ayrı rolleri, replikleri var. Ancak bu yansıma AI-Yapay Zeka kulanılarak aslında varolan, eti kemiği olan, yaşayan, hatta açılışta aramızda da gezinen mankenlerin bedenlerin dijitalleştirilerek birer heykele dönüştürülmüş ya da sanal ortamda yaratılan bir metaverse, bir distopya. Kendimize biçtiğimiz özellikleri tekrar tekrar zamanı ve mekanı çerçeveleyerek video olarak gösteriyor. Bizlerden sonraki kuşak, dünya, mekan, zaman ile ilgili bizi de sorgulamaya........

© T24