ABD Başkanı Donald Trump’ın 13-16 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirliklerini kapsayan ziyareti sırasında bu ülkelerle yaptığı trilyon dolarlık anlaşmalar ve bu ziyaretin öncesinden itibaren İsrail’in Trump yönetimi tarafından by pass edilmesi dünyanın gündemine oturdu.

ABD’nin 6 Mayıs’ta Yemen Husileri ile Kızıldeniz’den askerlerini çekmeyi taahhüd eden bir ateşkes anlaşması imzalaması ancak bu anlaşmanın İsrail’in güvenliğini kapsamaması, 11 Mayıs’ta Amerikan vatandaşı bir İsrail ordusu askerinin serbest bırakılması için İsrail’i devre dışı bırakarak Hamas ile doğrudan görüşmeler gerçekleştirmesi, ABD’nin Körfez ülkelerine yönelik yüklü silah satış anlaşmaları yapması, yeni Suriye yönetimini tanıması ve yaptırımları kaldırma kararı, 12 Nisan’dan itibaren İran ile yürüttüğü nükleer temaslar, İsraillilerde kendilerinin ABD ile ilişkilerde önceliğini kaybettiği endişesini doğurdu.

Öteden beri ABD dış politikasında İsrail’in güvenliğinin “stratejik bir öncelik” ve “ahlaki bir sorumluluk” olarak tanımlandığı, ABD başkanlarının İsrail’in güvenliğine olan bağlılıklarının “sarsılmaz” olduğunu her fırsatta dile getirdikleri göz önüne alındığında gelinen nokta, ABD-İsrail ilişkilerinde İsrail’i ortada bırakan bir kırılma noktası olarak değerlendirilebilir.

Diğer taraftan, Kongre üzerinde ciddi etkisi olan siyonist lobi grubu AIPAC (American Israel Public Affairs Committee)’ın Trump yönetimi üzerinde etkisini kaybetmekte olduğu ve Siyonist/Evangelist kadroların tasfiye edildiği Siyonist çevrelerde vurgulanıyor.

Trump’ın finans ağırlıklı Körfez ziyaretinin amacı

Trump’un Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirliklerini kapsayan ziyaretiyle, ABD’nin Ortadoğu’da daha önce kurmaya çalıştığı İsrail merkezli güvenlik mimarisi stratejisinden vazgeçip daha çok ekonomik işbirliklerine dayalı yeni bir bölgesel düzene öncelik verdiği ve bölgede Çin’in gelişen etkisini dengelemeyi amaçladığı anlaşılıyor. Bu ister istemez Arapların İsrail karşısında daha değerli hale geldiği yeni bir dönemin işaretlerini veriyor.

Nitekim Beyaz Saray, Başkan Donald Trump’ın Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni kapsayan Orta Doğu turunu ABD ekonomisi için “oyun değiştirici” olarak nitelendirdi.

Yapılan anlaşmalar

Trump ve beraberinde gelen heyetin Riyad, Doha ve Abu Dabi’yi kapsayan ziyaretlerinde ABD’li şirketler ve Körfez’de bulunan devlet bağlantılı veya özel şirketler arasında yapay zeka, savunma, havacılık ve enerji alanlarına odaklanan çok sayıda anlaşma imzalandı.

13 Mayıs 2025’te yapılan görüşmede Suudi Arabistan, ABD başkanı Donald Trump’a 600 milyar dolarlık yatırım sözü verdi. Yatırım paketi içinde, 142 milyar dolarlık füze ve uçak alımını kapsayan bir savunma anlaşması, Amazon Web Services tarafından kurulacak 5 milyar dolarlık bir 'Yapay Zeka Bölgesi' ile Nvidia çipleri kullanılarak geliştirilecek çeşitli yapay zeka altyapı projeleri de yer alıyor.

Beyaz Saray, 14 Mayıs 2025’te........

© Stratejik Düşünce Enstitüsü