menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Çölleşen dünyaya iki umut çiçeği: Koca soda ve Öldürgen

7 1
09.04.2025

Mars görüntüsü!

İki taraf dağlarla kaplı.

Jipsli ve killi dağların görünüşü alışık dağlardan farklı.

Rüzgârın ve dağlardan inen yağmur sularının izleri manzarayı ayrı gizemli yapıyor…

Durun!

Sizi yazının konusu yere götüreyim!

https://www.youtube.com/watch?v=-7AWoOZELEQ

Nallıhan, Başkent’in Davutoğlan Kuş Cenneti ile ünlü ilçesi.

Aladağ Çayı’nın Sarıyar baraj gölüyle ile birleştiği yerde oluşmuş sulak alan, kuşlara yaşam kaynağı, Davutoğlan Kuş Cenneti olmuş.

Bu alanın hemen yakınlarındaki çorak tepelerde iki bitki yetişir.

Öyle civardaki her yerde değil, küçük bir bölgede.

Dağların arasındaki küçük bir vadide.

Dağlardan inen suların zaman zaman akıntı oluşturduğu dar bir alandır, kuşları besleyen komşu bölgeyle karşılaştırılamaz bile, zorlu bir coğrafyadır burası.

İki bitkiden biri koca soda, diğeri öldürgendir.

Koca soda, horozibiğigiller ailesinden.

Soda otlarından.

Prof.Dr. Mecit Vural bitkiyi 1999 yılında keşfetmiş.

O gün bugündür, toplamı 4 km2 olan bu daracık alan dışında bir yerde görülmemiş.

Soda otları arasında en büyük boya erişmesi ve meyve kanatlarının en büyük olması nedeniyle haklı olarak ‘Koca soda’ denmiş ama ‘Çölleşen dünyanın umut ışığı’ dense yeridir.

Toprak tuzlu ve killi. Yani öyle bitki yetişmesi için pek uygun bir zemin yok.

Dağlardan inen sular erozyon nedeni.

‘Tohum eksen, su götürür’ türden bir yer olması da cabası.

Bu vadide bir bitkinin yetişmesi bir mucizeyken, koca soda vadide de yetişmekle kalmıyor, vadiye bakan ot bitmez yamaçlarda bile yetişiyor.

‘Demek ki arsız’ yorumu yapmadan çok önemli bir noktanın altını çizelim!

Koca soda, yeryüzünde sadece burada yetişiyor.

Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) endemiklerin yok olma tehlikesine dikkat çekmek ve standart oluşturmak için kriterler belirlemiş. Bu kriterlere göre çiçek, en tehlikeli çizgide, bildiğin kırmızı bölgede!

Vahim veya kritik tehlikede (CR) statüsünde.

Bunun anlamı ‘Öncelikle korunması gereken endemik tür’ veya ‘Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada’.

Vural, alandaki koruma tabelasında bitkinin korunmasının öneminin altını çiziyor.

“Dar yayılış alanına sahip bu alandaki nadir türler habitatıyla birlikte korunmaya alınmalıdır. Koca sodanın popülasyon dalgalanması kuvvetlidir. Çölleşen dünyada bu bitkilerin genetik materyalleri ileride bizler için hayat kurtarıcı olabilir. Alan toprak, topografik ve jeolojik açıdan da cazip görselliğe sahip jeosit olma özelliği taşımaktadır.”

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü alanın özel ve korunması........

© Sonsöz