(…) Söyle hoca söyle
Bilmez misin sen de böyle
Nereye bakar gözlerin (…)

(Serdar Keskin, Hayat Bilgisi)

Mevcut kültürel hegemonyanın üzerimizdeki en önemli etkisi, radikal düşünme ve eyleme ihtimallerimizi iğdiş etmesi. Baskı arttıkça normaller geriye doğru çekiliyor; öncenin fütursuzluğu, şimdinin normali hâline geliyor. Hegemonya ile karşı-hegemonya “normal”in belirleniminde çarpışıyor.

Savaşlarla dolu bir coğrafyadayız. Her gün patronlar emeğimize çöküyor, mevcut iktidar da emeğimizle kazandığımız parayı çalıyor. Haber bültenleri umuda yabancılaştırıyor, sistemin supapları son sürat çalışıyor, kandırmaca tabelalar enerji israf merkezleri olarak sömürü mekanizmalarındaki ‘eşsiz’ yerlerini alıyor. Bizim ise buna karşı konumlandırabildiğimiz güçlü bir cevap hareketimiz henüz yok.

Bu yazıya bilerek kötümser bir girişle başladım. Bunu, Gramsci’nin o ünlü “Aklın kötümserliği, iradenin iyimserliği” sözünde yankı bulan diyalektiğe kapı aralaması için yazdım. Cümlenin tamamını hatırlayalım: “Her yenilgi entelektüel ve moral düzensizliği beraberinde getirir. En kötü korkuların karşısında umutsuzluğa düşmeyecek ve aptallığın coşkusuna kapılmayacak ciddi ve sabırlı insanları yaratmak gereklidir. Aklın kötümserliği, iradenin iyimserliğidir.”[1]

Mevcut dünyanın gidişini böyle kavramalıyız: kötümser. Bu kötümserlikle aynı anda bu kötümserliğin üstesinden gelebilecek olan iradenin kapasitesine vurgu yapıyor Gramsci. Yani iradenin değiştirme potansiyelini ortaya koyuyor ve iyimserliği iradeye teslim ediyor, bir anlamda da devrimci pratiğe.

İşte ismini Gramsci’nin yukarıda bahsettiğim yaklaşımından alan iyimserirade.org web sitesi de böyle bir zemini yakalamış durumda. Hem de akla iliştirilen sorgulanmaz iyimserliğin ve iradeye reva görülen kötümserliğin hakim olduğu bir alanda ve zamanda, teknoloji alanına dair Marksist bakışla üretimler yaparak.

İyimser İrade web sitesinde teknoloji, dijital emek, yapay zekâ, fikrî mülkiyet gibi konularda çeşitli makaleler, çeviriler ve röportajlar yer alıyor. 2025’in Ocak ayında yayına giren sitede yakın zamandaki bilişim gelişmelerinin Marksist okumaları yer alıyor. Sitede yer alan yazılar, bilişim alanındaki yeniliklerin hevesinin yarattığı ürkütücü körlüğün karşısında okurun gözünü açma hamlesi olarak da tarif edilebilir.

Sitedeki yazılara şöyle göz gezdiriyorum. Adam Jones’un yazdığı Yapay Zekânın Emeği’nin[2]........

© sendika.org