Hiçbir iktidar, yalnızca zor kullanarak uzun ömürlü olamaz. Silahlı güçlerin, yasaların ve baskı araçlarının varlığı önemlidir; ama kalıcı egemenlik, zihinlerin yönetimiyle mümkündür. İktidarın sürdürülebilirliği, halkın rızasının üretilmesine dayanır. Çünkü baskı maliyetlidir, oysa rıza ekonomiktir ve gönüllü görünür. Tahakküm, açık bir dayatma biçiminden çok, gönüllülük illüzyonu yaratan bir bilinç inşasıyla işler.

Bu bilinç inşasının temelinde ideolojik aygıtlar yer alır. Fransız düşünür Louis Althusser’in ifadesiyle, devlet yalnızca zor aygıtlarıyla değil, ideolojik aygıtlarla da var olur. Ordu, polis ve mahkemeler düzeni fiziksel olarak korurken; okul, medya, din, aile ve kültür gibi kurumlar o düzeni meşrulaştırır, normalleştirir ve içselleştirir. Bireyler, egemen düzenin yalnızca kurbanı değil, aynı zamanda taşıyıcısı haline gelir.

Modern eğitim sistemi, yalnızca bilgi aktarmaz; aynı zamanda disiplin, otoriteye itaat ve rekabet gibi sistemin temel değerlerini bireylere kazandırır. Okul, devlete sadık ve piyasa koşullarına uyumlu bireyler üretmenin aracıdır. Benzer bir biçimde medya da yalnızca haber vermez; hangi olayların önemli olduğunu, nasıl düşünülmesi gerektiğini belirler. Haber bültenleri, diziler, eğlence programları, tümü........

© Nokta Haber Yorum