Cahiliye döneminde bir deve çobanın en önemli görevlerinden biri, onları sulamasıdır. Çoban develerini sulamak amacıyla onları bir gölet ya da havuzun başında toplar. Su kaynağı sınırlı olduğu için su içmek amacıyla sürüsüne doğru yabancı bir deve olduğunda bunu ürkütüp suya ulaşmasını engeller. Deve suya ulaşmaya çalışsa da “sürekli bir şekilde onu korkutarak” zaman kazanır. Çobanın bu eylemi rhb köküyle ifade edilir ve kökün irhâb formu tam olarak bu eylem için kullanılır (İbn Fâris, Mucem). Günümüzde bu kelime, terörizm olarak tanımlanır. Zira sürekli bir korkuyu diri tutma çabasını ifade etmektedir.

Kökte bulunan “sürekli korku” anlamı onu korku anlamı taşıyan havf gibi kelimelerden ayıran temel noktadır (Mustafavî, Tahkîk). Bundan dolayı kökten türeyen ve Kur’an’da çeşitli şekillerde karşımıza çıkan kelime türevlerinde bu sürekli korku anlamını göz önünde bulundurulması elzemdir. Mesela Allah İsrail’in oğullarına çeşitli nimetler vermiştir. Bu kapsamda onlardan peygamberler seçmiş, kitaplar vermiş, Firavun gibi pek çok beladan onları kurtarmıştır. Karşılığında ise Hz. Peygamber son peygamber olarak görevlendirildiğinde onun niteliklerini saklamayacaklarına dair Yahudilerden ahit almıştır. Sözlerinde durmamaları halinde başlarına bir musibetin geleceğini ise “sürekli hatırlarında tutmaları” istenmiştir. Bu emir, fe iyyâye ferhebûn şeklinde “sürekli olarak sadece benim sizi yok edeceğim duygusunu hissedin” anlamında ifade edilmiştir (Bakara 2/40).

“Sürekli Korku” Arayışı

“Sürekli Korku” anlamı taşıyan ve Kur’an’da geçen kelimelerden biri ruhbanlıktır. Allah’tan “sürekli korku duyma” duygusunu canlı tutup yaşatmak isteyen bazı Hristiyanların icat ettiği ancak sonradan Hz. Peygamber’i inkâr ederek kapsamını ihlal ettikleri bir yaşam tarzıdır (Hadid 26). Kökten türeyen ve sözlükte “Allah’tan sürekli olarak korkan” kök anlamını taşıyan râhib kelimesinin çoğulu da ruhbandır. Allah’ın dediklerini değil din adamlarının buyruklarını din haline dönüştüren Yahudilerin hahamlarını; Hristiyanların ise rahiplerini ilah edindiği anlatılırken Hristiyan din adamları manasında ruhban kelimesi geçmektedir (Tevbe 9/31).

Korku İmparatorluğu

Firavun’un “korku imparatorluğu”nu sürdürebilmesi için “sürekli bir korku”yu canlı tutması gerektiğini tespit eden sihirbazlar, büyüleriyle bu endişeyi diri tutmuşlardır. İçlerine civa koydukları iplikleri ya da sopaları güneş ışığına maruz bırakmışlardır. Civanın genleşmesiyle ipliklerin hareket ettiğini gören ancak civanın kimyasal niteliğinden habersiz halklara kendilerini, “olağanüstü güçleri olan insanlar” olarak tanıtmışlardır. Maaş aldıkları Firavun’a itaat etmemeleri halinde olağanüstü güçleriyle onları yok edecekleri........

© Milli Gazete