Abartılı derecede yüksek, “1.725 TL kilogram fiyatlı” kavrulmuş iç fındık, bir kuruyemişçi dükkanı tezgahında satışa sunuldu. Fındığın etiket fiyatını gösteren fotoğraf, bir hesap tarafından (Barış Esen tarafından) paylaşıldıktan sonra sosyal medyada geniş yankı uyandırdı.

Fındık, maliyetini ciddi ölçüde arttıran 100-200 gramlık şık, yani “lüks tüketici perakende ambalajında” satışa sunulmamış. Alelade bir kova içinde, kürekle poşete doldurulup terazide tartılarak satılmak üzere “dökme” olarak dükkân tezgahına yerleştirilmiş.

Bu örneğin dışında, etiket fiyatlarının e-Ticaret sitelerinde ve market raflarında kalite, ambalaj ve gramajına göre 1.400 TL ile 2.200 TL arasında gezinmesi, ürünün kilogram başına kabaca 1700-1800 TL perakende fiyat ortalamasına sahip olduğunu gösteriyor.

1.725 lira, döviz cinsinden yaklaşık 42 Dolara tekabül ediyor. Bu bedel, stratejik element, işlenmiş Tungsten’in (Wolfram) kilogram fiyatına eşit.

Bu demektir ki, kavrulmuş fındık, bu ölçüde yüksek Dolar fiyatıyla, artık tarımsal bir ürün ve bir gıda maddesi olmanın ötesine geçerek savunma, havacılık ve ileri mühendislikte kullanılan Tungsten gibi stratejik öneme sahip metallere denk bir ekonomik değere ulaşmış bulunuyor.

İşin ilginç tarafı, fındığın perakende raf fiyatının aşağı yukarı ABD’deki fiyatlarla aynı düzeyde olması…Hatta milli gelirlerinin bizimkinin 5 katından fazla olmasına ve fındığı bizden ithal etmelerine rağmen, oradaki perakende fiyatları yer yer Türkiyedekinden daha ucuz olabiliyor.

Türkiye, yıllardır pahalı girdi maliyetleri nedeniyle yeterli üretim yapılamayan veya yurt dışından ithal edilen temel gıda ve ihtiyaç maddelerinde can yakıcı bir pahalılık sorunu yaşıyor. Bu pahalılık, nihayet temelinde üretim sorunu veya yüksek döviz maliyetinin bulunması nedeniyle anlaşılabilir bir durum. Lakin, fındık gibi dünya üretiminin yaklaşık p’ini sağladığımız, yüzbinlerce ailelik geniş bir üretici tabanına dayanan, nihayet kabuğu kırıldıktan sonra basit bir kavurma işlemiyle hazırlanan bir ürünün kilosunun binlerle ifade edilecek bir satış fiyatıyla iç tüketiciye sunulmasını gerekçelendirmek mümkün değil.

Bu ürün sezonunda, kabuklu fındığın üreticiden alış fiyatı bir ara 340 TL’ye kadar çıktı. Sonra 270-280’lerde dengeye kavuştu. Kabuğu çıkarıldığında yaklaşık P fire veriyor. Bir miktar da kavrulma maliyetini eklediğinizde fiyatı Yaklaşık 550’ye çıkıyor. Örneğimizdeki fındığın dökme olduğunu ve 2.200 TL’ye kadar varan çok daha yüksek fiyatlı etiketlerin bulunduğunu da dikkate aldığınızda, kavrulmuş iç fındığın 3-4 kat gibi fahiş bir fiyatla raflarda satışa sunulmasını nasıl izah edebilirsiniz? Ülkemizde herkesin fındık bahçesi olmadığına göre, bu fiyatlar, ister istemez orta ve alt gelir gurubundakilerin, fındık yemekten mahrum kalacağı anlamına gelmiyor mu?

Ülkece sizin ürettiğiniz, sizin topraklarınızda yetişen bir ürünü, ortalama gelir sahibi bir aile gönlünce satın alıp yiyemeyecekse; bu artık, sadece........

© Karar