Çin’in Tianjin kentinde 31 Ağustos–1 Eylül arasında düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 25. Devlet Başkanları Zirvesi, yalnızca üye ülkeleri değil, küresel siyasetin geleceğini de yakından ilgilendiren bir buluşma oldu.

Zirvenin asıl önemi, Batı dünyasına verilen mesajda yatıyor. Xi Jinping, Vladimir Putin ve Narendra Modi’nin el sıkışarak verdiği kare, Washington’a açık bir göndermeydi. 20 liderin birlikte çektirdiği aile fotoğrafı, bu mesajın görsel bir manifestosu gibiydi.

The Guardian’ın ifadesiyle, “Şanghay zirvesi, dünyanın diğer ucundaki izleyicilere sahnelenmişti. Çin, Rusya ve Hindistan liderlerinin verdiği birlik görüntüsü, ABD’nin kurmak istediği tek kutuplu düzene karşı alternatif bir vizyonun simgesiydi.”

ŞİÖ: Dev bir çatı, karmaşık bir içerik

2001’de kurulan ŞİÖ, bugün dünyanın en büyük bölgesel örgütlerinden biri. ŞİÖ’de üyelerin yanı sıra gözlemciler ve diyalog ortakları da var. Tam üyeler Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Hindistan (2017), Pakistan (2017), İran (2023) ve Belarus (2025). Gözlemciler Afganistan ve Moğolistan; diyalog ortakları ise Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Nepal, Sri Lanka, Katar, Suudi Arabistan ve Mısır.

Bugün örgüt dünya nüfusunun yüzde 40’ını, yüzölçümünün yüzde 60’ını ve küresel ekonominin üçte birini kapsıyor. Bu tablo, örgütün hem coğrafi hem de siyasi çeşitliliğini gösteriyor. Aynı zamanda, ŞİÖ içindeki çıkar çatışmalarının da derinliğine işaret ediyor.

ŞİÖ’nün kuruluş hedefleri arasında güvenlik işbirliği, terörle mücadele, ekonomik entegrasyon ve Batı merkezli tek kutuplu düzene alternatif bir platform yaratma iddiası var. ŞİÖ, zaman zaman kendisini IMF ve Dünya Bankası’na alternatif bir ekonomik platform olarak da sunuyor. Ancak bugüne dek bu yönde sınırlı adımlar atabildi; büyük ölçekli ve kurumsal bir dönüşüm henüz gerçekleşmedi.

Örgütün en önemli kurumu ŞİÖ Kalkınma Bankası. Banka, daha çok Çin’in sağladığı kaynaklarla, diğer üye ülkelere düşük faizli kredi veriyor. Ama bu krediler büyük ölçüde Çin’in yararlanacağı enerji yatırımları veya Kuşak Yol Projesi için harcanıyor.

ŞİÖ’nün ekonomik gücü: Küresel ticarette yükselen pay

Şanghay İşbirliği Örgütü yalnızca siyasi bir platform değil, aynı zamanda giderek büyüyen bir ekonomik ağ. Örgüt üyeleri arasındaki ticaret son yirmi yılda olağanüstü bir ivme kazandı. 2001’de ŞİÖ içi ticaret hacmi 667 milyar dolar düzeyindeyken, 2020’de bu rakam 6,06 trilyon dolara ulaştı. Bu........

© İlke TV