İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) 21 Ocak 2025 tarihinde, idari yargılama usulü açısından oldukça önemli bir karar açıkladı (Dilek Genç/Türkiye, B. No: 74601/14 ve 78295/14, 21/01/2025). İHAM bu kararında; mevzuatın ve mevcut içtihadın, idari yargıda görülen davalarda tanık dinlenmesine müsaade etmediğini saptayarak, başvurucunun İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi (İHAS) m.6/3-d kapsamında tanık dinletme hakkının ihlal edildiğine oybirliği ile karar verdi.

Başvurunun konusu

Olay tarihinde İzmir’de alkol satışının da yapıldığı müzikli bir eğlence mekanının sahibi olan başvurucuya; 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu m.6 uyarınca, mekanını izinli saatlerin dışında açık tuttuğu gerekçesiyle idari para cezası uygulanmıştır. Bu ceza, polis memurlarınca hazırlanan tutanağa dayanılarak Bornova Belediye Encümeninin kararıyla verilmiştir. Bu karara karşı İzmir İdare Mahkemesinde iptal davası açan başvurucu özetle; tutanakta belirtilen saatte mekanın ürün tedariği ve temizlik amacıyla açık tutulduğunu, müşterilere açık olmadığını, bunu tanıklarla kanıtlayabileceğini, idari para cezasının resmi tutanak dışında bir dayanağının bulunmadığını, tutanağı destekleyen herhangi bir delil ortaya koyulmadığını ileri sürmüş ve göstereceği tanıkların dinlenilmesini talep etmiştir. İdare Mahkemesi, eğlence mekanının temizlik amacıyla açık tutulduğu yönündeki iddiayı karşılamadan ve tanık dinletme talebi hakkında bir karar vermeden, idari para cezasına ilişkin kararın hukuka uygun olduğunu belirterek iptal istemini reddetmiştir. Başvurucu tarafından adil/dürüst yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine (AYM) yapılan bireysel başvuru, açıkça dayanaktan yoksunluk gerekçesiyle kabul edilemez bulunmuştur.

İHAM’ın Değerlendirmesi:

İHAM Dilek Genç kararında; ilk kez, Türk idari yargısında tanık dinlenilmemesi veya dinlenilememesi sorununu ele almıştır. “Suç” ve “ceza” kavramlarının İHAS kapsamında özerk bir anlama sahip olduğunu hatırlatan İHAM, öncelikle idari para cezasına ilişkin somut uyuşmazlığın adil/dürüst yargılanma hakkının cezai boyutunu ilgilendirdiğini, bu nedenle m.6/3’e giren güvencelerin uygulanabilir olduğunu belirtmiştir.

İHAM; esasa ilişkin değerlendirmesinde, Türk hukukunda idari yargılamalarda tanık dinlenilmesinin mümkün olup olmadığı sorusuna odaklanmıştır. Hükümet görüşlerinde, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda (İYUK) tanık dinlenmesi ile ilgili bir düzenleme bulunmadığını, dolayısıyla tanık dinlenmesini yasaklayan bir kuraldan söz edilemeyeceğini, bu konudaki sorunun uygulamadan kaynaklandığı dile getirilmiştir. Bu görüşlerde ayrıca, başvurucunun duruşma açılması yönünde bir talebinin bulunmadığı ve dinlenilmesi istenen tanıkların isimlerinin veya hangi konuda tanıklık yapacaklarının başvurucu tarafından belirtilmediği, bu durumun, başvurucunun, tanık........

© Hukuki Haber