Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Devlet Denetleme Kurulu’nun yaptığı idari denetlemelerde; DDK ilgili kurul üyesinin veya denetçinin, hakkında denetleme yapılanları kendiliğinden görevden uzaklaştırmasına imkan sağlayan muhtemel yasal düzenleme ile ilgili hukuki görüş ve önerilerimize işbu yazıda yer verilmiştir.

I- Devlet Denetleme Kurulu’nun Görev ve Yetkilerinin Yasal Dayanakları

Anayasa m.108’de; Devlet Denetleme Kurulu’nun görev ve yetki alanı çerçeve olarak düzenlenmiş olup, dördüncü fıkrada DDK’nın işleyişinin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleneceği belirtilmiştir. Daha evvel yürürlükte olan 2443 sayılı Devlet Denetleme Kurulu Başkan ve Üyelerine İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun’un birçok hükmü, 09.07.2018 tarihinde yayımlanan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 42. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. Bunun yerine; 15.07.2018 tarihinde, 5 sayılı Devlet Denetleme Kurulu Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarılmıştır.

Yürürlükte olan 5 sayılı CBK m.6’ya göre; Grup Başkanı; a) Denetlemeler sırasında denetimi güçleştiren veya engelleyen davranışlarda bulunan, b) Görevde kalması halinde kamu zararını artıracağı anlaşılan, c) Suç delillerini karartacağı anlaşılan, ç) Kamu hizmetinin gerekleri yönünden görevi başında kalmasında sakınca görülen, her kademe ve rütbedeki görevliler hakkında görevden uzaklaştırma tedbirinin uygulanmasını yetkili makamlara önerebilir.

Aşağıda bilgilerine yer verdiğimiz Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararından önce; DDK Grup Başkanına, görevden uzaklaştırma tedbirini kendiliğinden uygulama yetkisi de bulunmakta idi. Güncel yasama faaliyetlerinde; Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararından sonra, DDK’ya yeniden aynı yönde yetki verilmesine dair çalışma yapıldığı bilgisi edinilmiştir.

II- Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararı ve Yeni Düzenleme Çalışmaları

Anayasa Mahkemesi 11.11.2021 tarihli, 2018/121 E. ve 2021/84 K. sayılı kararında; 5 sayılı CBK’nın 6. maddesinin (1) numaralı fıkrasında yer alan “…tedbiri uygulayabilir veya…” ibaresinin konu bakımından yetki yönünden Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline oybirliğiyle karar vermiştir. İptal kararı; konu bakımından yetkisizlik sebebine dayandırılmış olup, gerekçesi Anayasa m.33’de düzenlenen dernek kurma hakkına yönelik sınırlamanın kanunla yapılması gerektiğine, Anayasa m.104/17 uyarınca CBK ile düzenlenemeyecek yasak alan içerisinde kaldığına ilişkindir. Sonuç olarak; AYM bu kararında, DDK’nın kamu görevlisini kendiliğinden görevden uzaklaştırabilmesine imkan sağlayan 5 sayılı CBK m.6’da geçen ibareyi, içerik yönünden incelememiştir.

Yasama organı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin; AYM’nin bu iptal gerekçesi doğrultusunda, birçok hükmü daha önce yürürlükten kaldırılan 2443 sayılı Kanunun mülga 6. maddesini yeniden düzenleme yoluna gideceği ve bu şekilde kanunla düzenlenme zorunluluğunu yerine getirmeye yöneldiği görülmektedir.

AYM iptal kararında her ne kadar hükmün içeriği itibariyle değerlendirme yapmamışsa da; kararda, DDK’nın denetlemeler sırasında 5 sayılı CBK’nın 6. maddesinde belirtilen sakıncaların varlığı halinde her kademe ve rütbedeki görevliler hakkında görevden uzaklaştırma tedbiri uygulayabileceğini,........

© Hukuki Haber