Sovyetler tarafından Orta Asya ismi verilen bölge, tarihte Ulu Türkistan denilen coğrafyanın batısını ve kuzeyini oluşturuyor. Uygurların ekseriyeti teşkil ettiği Doğu Türkistan Çin’e; Özbek, Türkmen, Tacik ve Hazara Türklerinin yaşadığı Güney Türkistan Afganistan’a; Batı Horasan İran’a bağlı. İşgal altındaki her üç coğrafyada demografik tehdit altında.

Doğu Türkistan’ın doğusunda ve başta Urumçi olmak üzere metropollerde Çinli nüfus Türkleri aşmış durumda. Batı Horasan’ı oluşturan İran’ın dört eyaletinin sadece birinde ve en küçüğünde Türkler en kalabalık halk. Birinde ikinci diğer ikisinde üçüncü en kalabalık etnik grup. Türkler hiçbir eyalette çoğunlukta değiller.

Afganistan’ın kuzeyini oluşturan Güney Türkistan’da demografi şimdilik tehlike arz etmiyor. Güney Türkistan’ın doğusunda Tacikler, orta kesiminde Özbekler, batısında Türkmenler ve güneyinde Hazaralar baskın çoğunluğu oluşturuyor. Bununla birlikte ülkede Peştuların nüfusa oranı artarken Türklerin azalıyor. Bu değişimin en önemli nedenleri Peştularda çok eşliliğin ve kadın başına doğum oranının yüksek olması ve Türk gençlerinin işsizlik ve Taliban’ın baskıları nedeniyle yurtdışına yönelmesi. (Bizim Afgan dediklerimizin büyük çoğunluğu Türk) SSCB işgali bittiğinde nüfusun üçte birini oluşturan Peştular sadece otuz yılda @’ı aştılar.

Taliban geçen yıl Türkistan’ı derinden etkileyecek Kuştepe Su Kanalı projesini başlattı. Kanal ile Amuderya nehrinden su çekilerek Güney Türkistan’da hiç sulanmamış bir milyon hektardan geniş topraklar (yaklaşık Urfa ve Mardin’de sulanan arazilerin toplamı kadar) sulanacak. Bu proje tamamlandığında çok fakir olan ve bu nedenle sürekli göç veren Güney Türkistan zenginleşecek. Fakat proje, çözülmesi çok zor olan problemlerin doğmasına yol açacak.

Amuderya veya diğer ismiyle Ceyhun nehri Türkistan ile Hindistan’ın doğal sınırı olarak kabul edilen Hindikuş dağlarından doğuyor. Güney Türkistan’ı yani Kuzey Afganistan’ı güneyden kuzeye kat ettikten sonra, önce Afganistan-Tacikistan sonra........

© Habererk