Yıllardır ABD ve Türkiye arasındaki yolculuklarımda uçağın penceresinden devasa bir beyazlık olarak seyrettiğim Grönland’a bir gün ayak basacağım aklıma bile gelmezdi. Atlas Okyanusu ile Arktik Okyanusu arasında konumlanan, coğrafi olarak Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olan Grönland’da üç gün kaldım. “Adayı gezdim gördüm” diyemem, çünkü yüzde 81’i buzullarla kaplı olan adanın orta kesimlerinde zaten insan yaşamıyor! Benim turist olarak deneyimim başkent Nuuk ve yakın çevresindeki fiyordlarla sınırlıydı.

Kuzey kutbunda yaşayan herkesin “eskimo” diye adlandırıldığını düşünürdüm. Doğru ama eksik bir bilgiymiş. Eskimo kuzey kutbunda yaşayan birçok grup için kullanılan bir terim ama İnuitler, Kuzey Kanada, Alaska ve Grönland’da yaşayan yerli halkları ifade ediyormuş. Bu gezi sırasında öğrendim ki, kimi zaman küçültücü bir anlam taşıyan eskimo terimi Grönland’da yaşayan yerli halk tarafından benimsenmiyor.

Grönland 9. yüzyılda Norveçli denizci Gunnbjorn Ulfson tarafından keşfedilmiş. İzlanda destanına göre Norveç doğumlu Erik Thorvaldsson da (namı diğer Kızıl Erik) Grönland’da ilk yerleşimi kuran kişiymiş. Babası bir cinayet nedeniyle ülkeden kovulunca ailesini alıp İzlanda’ya yerleşmiş. Ancak Erik’in İzlanda’daki hayatı uzun sürmemiş. Çünkü o da tıpkı babası gibi bir cinayete karışmış ve adadan sürgün edilmiş. Yeni bir yerleşim ararken Grönland’a ayak basmış. İzlanda’ya dönünce üç yüz kadar Vikingi keşfettiği yeni adaya yerleşmeye ikna etmek için de bu bakir topraklara “Iceland” demek yerine “Greenland” adını vermeyi tercih etmiş! Gerçi baharda her yer yemyeşilmiş! 985 yılında bir Viking sömürgesi kurmayı başarmış. (Erik’in oğullarından biri, İzlanda yazımda sözünü ettiğim, Kuzey Amerika’ya ilk kez ayak basan Leif Eiriksson.)

Danimarka Krallığı’na bağlı özerk bir bölge olan Grönland’da temel geçim kaynağı elbette........

© Gazete Pencere