Dünyanın en güçlü maddesi gibidir, intikam.

Grafen gibi… Çelikten iki yüz kat güçlü! Taşır! Taşırır! İnsanlara özgüdür diye biliriz ama öyle değil.

Haksızlık karşısında, doğrudan bir saldırıda ya da önündeki yiyeceği çalan olduğunda mesela, bilinçli bir şekilde zamanı geciktirerek, zamanını kollayarak ve diğerleriyle iş birliği yaparak intikam alıyorlar.

Kimler? Şempanzeler.

Sosyal cezalandırma davranışı sergileyenleri de var. Mesela erkek yunuslar. Geçmişte kendilerine saldıran veya çiftleşme sırasında engel olan diğer erkeklere ilerleyen günlerde organize saldırı düzenliyorlar. Kargaları, kuzgunları unutmayalım! Onlara kötülük düşünürseniz iki kere düşünün. Kargalar kendilerine zarar veren ya da tehdit oluşturan insanları uzun süre hafızalarında tutuyorlar. Sonra bir gün, beklenmedik bir anda kötülük yapana hem de grup halinde saldırıyorlar. Ayrıca filler de intikam alıyor. Afrika’da bir maymun türü var, bir hayli cüsseli hayvanlar üstelik, onlar da intikam planı yapıyor ve uyguluyor.

Farkımız

Bir sosyal varlık olarak insanın adalet duygusu gelişmiştir ve bu konuda oldukça duyarlıdır. J.S. Adams “Eşitlik Teorisi” (1965) isimli çalışmasında insanlar sosyal ilişkilerinde adil bir denge beklerler, diyor. Haksızlığa uğradıklarında oluşan “adil olmayan durum” algısı bireyi bu dengeyi yeniden kurmaya yönlendiriyor. İntikam, adaleti........

© Gazete Pencere