Doymak bilmeyen tekellerin 'fiyat çetesi' nasıl ayakta kalıyor?
Türkiye’de piliç eti şirketleri, kurdukları kartel yoluyla gizlice yürüttükleri ‘aşırı fiyatlandırma’ uygulamalarıyla, işçi sınıfı aleyhine büyük kazançlar elde ediyor. Birkaç büyük şirketin elinde toplanan piyasa, ‘serbest piyasa’ masalının en çıplak haliyle bir mezbahane tablosu sunuyor.
Son birkaç on yılda piliç şirketleri, ‘modern tavuklar’ın metabolizmasını düzenleyen reseptörleri mutasyona uğratmak için genleri değiştirdi. Bu, kuşların sürekli açlık hissetmesine ve daha hızlı büyümesine yol açtı. 1928’de 112 günde 1.7 kilo ağırlığa ulaşan etlik piliçler, 1990’lı yıllarda 35-42 günde yaklaşık 2 kilo ağırlığa ulaşabilir hale geldi.
Yaşam döngüleri bütünüyle teknolojiyle kontrol ediliyor: Bilgisayar kontrollü fabrikalarda yumurtadan çıkan tavuklar, elektrik ışıkları altında sürekli beslenmeye zorlanıyor. Kesimhanede ise her saat binlerce tavuk işleniyor.
1950’lerden itibaren tavuk popülasyonu, nüfus artışına paralel olarak arttı. Şu anda bu zayıf ve kısa ömürlü hayvan, bir endüstri girdisi olarak dünya tarihindeki tüm kuş türlerinden daha kalabalık.
Peki ne için?
Türkiye piliç eti piyasası, çürük yumurtayı gösteriyor. Kurulan kartel ve tekelleşen piyasa düzeni, iddia edilenin aksine halkın beslenme ve sağlığı aleyhine çalışıyor. Yumurta fiyatları nasıl ABD’ye........





















Toi Staff
Gideon Levy
Penny S. Tee
Sabine Sterk
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
John Nosta
Daniel Orenstein