"Dünyanın tarihi döngüleri sona eriyor, nüfus ve teknoloji devrimleri sosyolojiyi yeniden yazıyor: Yeni yüzyıl, teknolojinin şekillendireceği sosyal dönüşümlerin zamanı."

Eski dünyadan kopuş gerçekleşmek üzere. Eskiden Üçüncü Dünya denen yerlerde bile radikal değişim hissediliyor, hatta kısmen yaşanıyor. Eski zamanlarda Marx için “tekniğin düşünürü” de denmişti. Tabii basit aforizmalarla –feodaliteye şu denk düşer, kapitalizme bu gibisinden- bakarsak bu yorum mümkün değildir ama zaten böyle bakmak da mümkün değildir. Üniversite birinci sınıf öğrencileri –kendileri de Marksizm hakkında pek bir şey bilmeyen büyük sınıflardan “eğitim çalışması” adı altında hızlı kurs aldıkları sırada- belki bir süre böyle düşünürler ama o bile ikna edici olmaz kanısındayım. Ancak görünüşte farklı sosyolojiler arasında, oldukça dolambaçlı da olsa, belki soyut ve genel bir mütekabiliyet prensibi bulunabilir. Çok geneldir o yüzden somuta bakalım. Ama önce eski dünyanın son kalıntılarında bir tur atalım.

Neden son yıllarda sürekli sağ popülizmler doğuyor ve yükseliyor? Arada bir Çipras gibileri çıkıyor ve sonuçta hepsi havlu atıyor. Hatırlayan var mı? Çipras, Varufakis. Ya da Latin dünyasında kurtuluş teolojisinden başlayan işleri hatırlayanlar kaldı mı? Avrupa’da entegre devre gibi yayılarak geleceğe ipotek koymaya hazırlanan Neo-Nazi akımlar ile ABD’deki milyarderin popülerliğinin kökenleri farklı. Fakat benzerlikler de ortada. Gelir ve servet dağılımının hızla bozulduğu son 45 yılda olan tek şey bu. Reaksiyon var ama Tea Party veya Neo-Nazi sağcı biçimler alıyor. Bu arada Neo-Nazilik de şekil değiştiriyor. Ve bu konuları artık ne Oakeshott ne Hayek ne Strauss hatta ne de Schmitt üzerinden okumak mümkün.

Neden? Ne olduysa Batı Avrupa’da ve onun uzantılarında oldu. Uzun süreye yayıldı. Bologna’da ilk üniversitenin doğuşuyla sanayi devrimi arasında 700 yıla yakın bir süre var. Bu sürede olmayan yok: Rönesans, Reform, Karşı Reform, Aydınlanma, bilimsel devrim, sanayi devrimi, siyasal devrimler, keşifler, yeni kıtalara yayılma… Bu sürecin sonunda iki somut olgu ortaya çıktı: Yenilenmiş sömürgecilik (kapitalizmin emperyalizmi) ve işçi sınıfına dayandırılmak istenen –aslında........

© Ekonomim