Geçen hafta banka kârlılığına bakmıştık. Bu hafta da banka kârları ne işe yarar, ona bakmakta yarar var. Çok sayıda ve uzun vadeli (mesela 40-50 yıl) araştırmalar bize şunu söylüyor: Finansal sistem büyüklüğü ile ekonomik büyüklük arasında çok güçlü bir ilişki var. Tam olarak finansal sistemin milli gelire oranı ile milli gelir düzeyi arasında var bu ilişki.

O halde finansal sistem ve milli gelire başka bir gözle, işlevsel bir tanımla bakalım. Finansal sistem ekonomideki insanların ve kurumların birbirlerine olan borcudur. Krediler iş insanlarının bankalara borcudur, mevduat bankaların hanehalkına borcudur, sigorta primleri sigorta şirketlerinin hanehalkına borcudur vb. Milli gelir ise hepimizin bir yıllık gelirinin toplamı olduğuna göre; demek ki ekonomiyi büyüten şey aslında ekonomideki birimlerin birbirlerine mümkün olduğu kadar çok borç vermeye razı olmalarıdır. Burada rıza kelimesinin altını kalın kalın çizelim. O rızayı önem sırasına göre kural hakimiyeti, güvenilir ekonomi politikaları ve borç verene yeterli getiriyle sağlıyoruz.

Peki hangisi sebep, hangisi sonuç? Finansal sistem büyüdüğü için mi ekonomi büyüyor yoksa büyüyen ekonomi mi finansal sistemi büyütüyor? İlişki karşılıklı aslında ama finansal sistemin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi çok daha güçlü.

Şimdi buyurun banka kârlarının bu mekanizmanın........

© Ekonomim