Günümüz antropolojisi sadece Batılı olmayan kültürlerin yapısal özelliklerini listelemek yerine, artık modern dünyanın ekonomi politiğini ve modern yaşamda değişimi anlamaya çalışıyor. Ben -elbette bir meslek hastalığı da olabilir- her şeyin antropolojisinin yapılabileceğini düşünüyorum. Makro düzeyden mikro düzeye geçişler ve bu düzeylerin etkileşimi her vakada görülebilir.

Makro ile mikro politika arasındaki karşılıklı geçişler en çok da ‘Özel olan politiktir‘ feminist mottosunda ifadesini buluyor. Özelde yaşananların aslında makro düzeydeki iktidar ilişkileriyle bağlantısını gösterme kapasitesi açısından bu motto bir pusula işlevi görüyor. Feminist mücadele bu anlayışla görünür kılınan iktidar ilişkileriyle mücadele ettiği için değişim sorusunu içinde barındırıyor ama biz yine de değişimin mekanizmasını daha ayrıntılı tartışabilmek için soralım: Erkek egemen iktidarın değişmesinde ifşaların rolü ne olabilir ve ifşalar bu iktidarı nasıl değiştirir?

Elbette bu sorular son dönemde yürekli kadınların maruz kaldığı taciz, cinsel şiddet ve şiddeti ifşa etmeye başlaması üzerine soruldu. Türkiye’de #metoo hareketinin şimdiye kadarki en üst seviyesi olan bu ifşaların kılavuzunu çıkarmak, antropolojik temel kavramlarını anlamak arzu edilen değişim için bizlere daha da cesaret ve güç verebilir.

Türkiye’de daha önce de tek tek ifşalar yapıldı. Bu ifşaların bazıları sessizlikle, bazıları kadını itibarsızlaştıran sözlerle, bazıları davalarla karşılandı. İfşa dalgası böylesine büyümemişken tek tek ifşaların karşılaştığı en büyük tehdit kadına karşı açılan ‘iftira’ ya da ‘erkeğin itibarsızlaştırılması’ davalarıydı. Kadını susturmak için erkeklerin oynadığı kart, maruz kalınan durumu kanıtlanma zorluğundan hareketle “Bana iftira atıyor” ve “İtibarımı sarsıyor” iddiasına sarılmaktı.

Fakat ifşa eden ve etmeyi düşünen kadınlara müjde! Bir emsal karar var. Bir hakim, taciz konusunda yapılmış bir ifşanın kadının başına geleni anlatma özgürlüğü olduğuna karar verdi. Yani bu karara göre ifşa bir iftira ya da erkeği itibarsızlaştırma değil, kadının başına geleni açıklama özgürlüğüydü. Bu emsal karar ifşalara karşı açılan davalarda kullanıldı. Kısacası, tacizi ve şiddeti........

© Diken