menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

YALAN VE YALANCILIK

14 0
01.03.2025

Dinimizde kebair günahlar başlığı altında sunulan maddeler içerisinde "yalan" da vardır. Bazı kaynaklarda yalanın "günahların önde gideni" diye geçmektedir. Rivayetlerde ve kaynaklarda daha çok geçen büyük günahlar neler olduğuna bakalım:

Allah Resulü (sav),e büyük günahlar nelerdir diye sorulduğunda; 1-Allah'a şirk koşmak, 2-Anne ve baba haklarına riayet etmemek, 3-Yalan konuşmak ve yalan şahitlikte bulunmak, 4-Şirk koşmak, 5- Sihir yapmak, 6-Haksız yere adam öldürmek, 7- Faiz yemek ve faizciliğe aracılik etmek, 8- Yetim malı yemek, 9- Savaştan kaçmak, 10- Namuslu kadınlara iftirada bulunmak, 11-Beytu'l-Haram'da suç işlemeyi helal görmek olarak sıralamıştır. Dinimizin diğer rivayetlerine ayet-i celilelere bakıldığında bu liste uzarıldığı görülmektedir. Hele günümüzde değişen hayat şartlarına bakıldığında günah işlemenin boyutları hem ence hem de boyca artmıştır.
Yalan veya yalan söylemek, doğru olmayan söz, hakikat ve gerçeğin aksi, haksız söz ve bir kimseden söylemediği halde söz nakletmek manalarına gelmektedir. Yalanın aslı sözdedir; geçmişte olsun ve gelecekte, vaat olsun veya başka bir şey. Doğruluğun karşıtı, bir konuda kasıtlı veya kasıtsız olarak gerçeğe aykırı haber veya bilgi vermek, anlamlarında da kullanılmıştır. Istılahta ise gerçeğin ve hakikatin aksini söylemeye yalan denmektedir. İnsanın en büyük ve en kötü sıfatlarından biri "yalan" söylemektir.
Yalan aynı zamanda, herhangi bir kişi, topluluk veya kuruma, yanıltmak amacı güdülerek yapılan rol veya doğru olmayan herhangi bir ifadedir.
Öte yandan bir kimsenin sözü aslında gerçeği ifade etse bile o kişi yalan söylediğini düşünüyorsa yalancı sayılır. Nitekim Kur’ân-ı Kerîm’de (el-Münâfikūn 63/1) münafıkların Hz. Peygamber’e söyledikleri, “Şahitlik ederiz ki sen gerçekten Allah’ın elçisisin” sözleri, “Allah biliyor ki sen O’nun elçisisin” ifadesiyle doğrulanmış, “Fakat Allah da münafıkların yalancılar olduğuna şahitlik eder” meâlindeki âyette sözlerini inanarak söylemedikleri için münafıkların yalancı olduğu bildirilmiştir.
Kur’ân-ı Kerîm’de kezib ve türevleri 280 yerde geçmektedir ve bunların çoğu “bir şeyi yalana nisbet etmek” anlamında tekzîb masdarından türeyen fiil ve isimlerdir. Esasen kişiyle ilgili olan tekzîb “kişinin yalancı olduğunu ileri sürme, onu........

© Denge