“Ben, İstanbul’da kalıp

tutuklanmaktansa batıp boğulmayı

yeğledim ve yola çıktım!”

Mustafa Kemal Atatürk (1927)

Mustafa Kemal Paşa, 16 Mayıs 1919’da Samsun’a doğru yola koyulacaktır. Şişli’deki evinden çıkmış, otomobile binmek üzeredir. Yukarıdaki sözler, bu sırada eve gelip güvenilir kimselerden aldığı duyumu kendisine ileten Rauf (Orbay) Bey’edir. Orbay’ın duyumu, Bandırma gemisinin Karadeniz’de batırılacağı yolundadır.

Düşündüklerini yapmaktan alıkonmayı ölmekle eşdeğer sayan Mustafa Kemal, Rauf Bey’i yukarıdaki kararlılık içeren sözlerle yanıtlar ve Galata Rıhtımı’na gelir. Sandallarla Kız Kulesi önlerine vardıklarında müttefiklerin gemide arama yaptıklarını görür ve “19 Mayıs ruhu”nun şifresi niteliğindeki şu sözleri söyler: “Ne kadar ahmaklık! Silahlar ile cephane arıyorlar. Biz ise kafamız ile imanımızı götürüyoruz.” İşte, 19 Mayıs ruhunu yakalamak için bu sözler derinlikli bir biçimde çözümlenmelidir.

19 Mayıs 1919 sabahı Samsun’da Anadolu toprağına ayak basan Mustafa Kemal Paşa o andan itibaren usunda olgunlaştırdığı ve “vicdanında bir giz gibi sakladığı” eylem planını yaşama geçirmeye başlar. 19 Mayıs ruhunun anahtar sözcüklerse “kafa”........

© Cumhuriyet