Ne? Nerede? Ne zaman? Nasıl? Niçin? Bunlar, gazeteciliğe başladığım günlerde (yani 1950 yılında) öğretilen kuralların ilk bölümü.

İkinci bölümünde ise tek soru var:

Kim?

Gazetede yayımlanacak haberlerde bu soruların yanıtlarının hepsinin yer almasına çalışılacaktı. Hepsinin bir arada, bir de kısaltılmış adı vardı. Parola gibi. Soruların ilk harflerinin o zamanki okunuşuyla:

“5N, 1K”

Bu, o zamanlar, gazeteciler çevresinin dışında, anlamı herkesçe bilinen bir kısaltma değildi: Ama bizim mesleğimiz içinde, hele haber yayınları şeflerinin -sadece bildikleri değil- uyulmasını sağlamakta çok ısrarlı oldukları kuralların ifadesiydi.

Hele formülün “K”si. Yani “Kim?” sorusu.

Bana, stajyerlik dönemimde verilen görevlerin başında “polis-adliye” haberleri vardı. Gazetecilikle birlikte siyasal bilgiler fakültesindeki öğrenciliğimi de sürdürüyordum. Ve fakülte programında hukukla ilgili derslerdeki bilgi dağarcığım fena değildi. Ankara Adliyesi’nde o zamana kadarki önemli davaların çoğunu izleme görevi bana verilirdi.

O zamanlar, duruşmalarda fotoğraf çekilmesi yasak değildi. Fotomuhabirimiz Hüseyin Ezer de benimle beraber gelirdi. Gazeteye dönüp, duruşma haberlerini yazarken ilk “ihtar”ı, savcının, ikincisini hâkimin adını yazmayı unutmak yüzünden almıştım. Üstelik Ezer’in çektiği fotoğraflarda onların da görüntüsü vardı. Resimaltı yazmak için adlarının bilinmesi gerekliydi.

Duruşmalarda fotoğraf çekilmesi olanağı, daha sonraları kaldırıldı. Ama habercilik kurallarındaki “kim” sorusunun yanıtının verilmesi kuralı hiç kalkmadı.

Gazeteciliğimin daha sonraki yıllarında bazı dış ülkelerde de duruşmalar izlemiştim. Onlarda da kural öyleydi. Duruşmalar sırasında, fotoğraf veya film çekilmesi yasaktı. Ama önemli durumlarda, duruşmalardaki sanıklarla birlikte, hâkimlerden savcılara, sanıklardan tanıklara, avukatlara kadar, davayla ilgili herkesin adı sanıyla, önceki görevleriyle ilgili bilgilerin yazılması esastı. Hatta bazı önemli durumlarda, önemli katılımcıların mahkemedeki görüntülerini karakalemle çizen ressamlar da muhabirlerle birlikte, duruşmalara girip ertesi günkü gazetelerde yayımlanacak........

© Cumhuriyet