Trump’ın “Kurtuluş günü” olarak ilan ettiği ve tek tek ülkelere uygulanacak vergi oranlarını açıkladığı 2 Nisan 2025’ten bu yana 100 günü aşkın bir süre geçti. Bu süreçte sürekli ertelemeler, indirimler gündeme geldi. Kendini “Tariff Man” olarak adlandıran Trump’ın gönlünden geçen aşırı yüksek gümrük vergileri bir türlü uygulanamadı. Matrak kısaltmalara pek meraklı Amerikalılar bu konuda da TACO (Trump always chicken out) yani "Trump daima ilk tırsan olur" anlamına gelecek bir terimi dolaşıma soktular.

Şu ana kadar ABD ile sadece Birleşik Krallık ve Vietnam arasında kapsamlı ticaret anlaşmaları imzalandı. Onlar da ’u aşan ek vergilere razı oldular. Trump eğer 1 Ağustos’a kadar bir uzlaşmaya varılamazsa, Avrupa Birliği, Japonya, Meksika, Brezilya, Güney Kore ve Tayland gibi yüksek ticaret hacmine sahip ülkeleri devasa vergilerin beklediğini sürekli tekrarlıyor. Örneğin en yakın iki ticaret partneri AB ve Meksika’nın ihraç ürünlerine yüzde 30 vergi uygulanması gündemde. Alüminyum ve çeliğe yüzde 50, oto yedek parçalarına yüzde 25 gibi spesifik vergiler de cabası. Bilindiği gibi geçtiğimiz haziran ayında ABD ile Çin geçici bir anlaşmaya varmış; karşılıklı yüzde 145 ve yüzde 12 gibi astronomik gümrük vergileri, ABD’nin uyguladığı oranı yüzde 30’a, Çin’in ise yüzde 10’a çekmesiyle sonuçlanmıştı.

Gümrük vergileri Trump’ın gönlünde yatan düzeyde değilse de, bu konuda araştırma yapan en yetkili kurum Yale Budget Lab’in bulgularına göre 1910’dan bu yana en yüksek noktayı temsil eden yüzde 20,6’ya kadar çıkmış durumda. Sırf mayıs ayında 27 milyar dolar gümrük vergisi tahsilatıyla, yılbaşından bu yana 100 milyar doları aşan bir gelir sağlanmış oldu. Bu rakamın 2025 sonuna kadar 300 milyar dolar gibi, ABD’nin GSYH’sinin yüzde 1’ini bulan bir toplama yükselmesi bekleniyor.

Değişen vergi oranlarına göre tedarik zincirlerini yeniden tasarlayan büyük şirketlerin bu süreçte göreceli az zarar görecekleri, küçük işletmelerin ise değişime ayak uydurmakta daha fazla zorlanacakları, önümüzdeki aylarda iflaslar ve işten çıkarmaların yaygınlaşabileceği........

© Birgün