Finansal İstikrar Raporları TCMB tarafından yılda iki kez mayıs ve kasım aylarında yayımlanır. Sonunda Mehmet Şimşek’in kemer sıkma programını savunan bir tınısı da olsa, bizim gibi konuyla ilgilenenler açısından önemli bilgi ve veriler de içerir. Kasım 2025 raporunu bu gözle inceleyince, kurgusuna uygun şekilde “hanehalkı gelişmeleri, reel sektör gelişmeleri, finansal kesim” sırasıyla kritik noktaları toparlayan 10 madde ortaya çıktı.

1) Rapordaki analiz Eylül 2025’e kadar geliyor. Eylül 2025 sonu itibarıyla tüketici fiyatları enflasyonu yüzde 33,29’du. Buna karşı hanehalkının, yani biz bireylerin borçları yüzde 46,9 artmış. Finansal varlıklarındaki yükseliş de yüzde 44,5’i bulmuş. Yani borçluların borçları, tasarruf sahiplerinin yatırımları reel anlamda artış göstermiş. Borçlularımız daha fazla borçlu, varlık sahiplerimiz daha zengin hale gelmiş.

2) İhtiyaç kredilerinde aylık yüzde 2 artış sınırı getirildiği için insanlar bireysel kredi kartlarına (BKK) yüklenmiş, bu kalemin finansal borçlar içerisindeki payı yüzde 50 düzeylerine yaklaşmış. “Kişi başına BKK borcunda 2022 yılından itibaren başlayan yükseliş eğilimi devam etmektedir” deniyor. Çünkü 2023 seçimleri öncesi faizler zorlama indirilince borçlanarak harcamamak adeta enayilik gibi görülmeye başlandı. O dönemde borç bağımlılığına kapılan insanlar kendilerini bu alışkanlıktan bir türlü kurtaramadı. Reel gelirlerin düşüşünden kaynaklanan açığı kapama çabası da kartlı harcamaları kamçıladı.

3) Finansal varlıklar içerisinde KKM Eylül 2024’te 1,114 milyar TL iken Eylül 2025’te 274 milyar TL’ye kadar gerilemiş. Onun dışındaki tüm varlık kalemleri yüzde 28,4 artan hisse senedi portföyü bir yana bırakılırsa yüzde 50 ve üzerinde sıçrama göstermiş. En dikkat çekici gelişme, yatırım fonlarının 1 yılda 2,6 trilyon TL bir artışla TL mevduatlardan sonra ikinci tasarruf aracı haline gelmesidir. Döviz mevduatı ile altın ağırlıklı kıymetli maden varlığı toplamı 68 59 = 127 milyar dolar görünmektedir. Fonların yabancı para cinsi olanları da 2024 yıl sonundaki 47 milyar dolar düzeyinden 75 milyar dolara yükselmiştir. Yani fiili olarak bireyleri kaba taslak yarısını altının oluşturduğu 200 milyar doları aşkın döviz varlığı bulunuyor.

4) TL krediler enflasyona paralel yüzde 34,5 oranında artarken, yabancı........

© Birgün