TRUMP iktidara gelirken en önemli seçim vaatlerinden biri ABD’yi yeniden büyük yapmaktı.

Foreign Affairs’in Mayıs/Haziran 2025 dosyasında “Stratejik Anlaşmalar Amerikan Gücünü Nasıl Güçlendirebilir? Büyük Güç Diplomasisinin Dönüşü” başlıklı bir yazı yayımlandı.

ABD yeniden Büyük Güç olabilir mi? Nasıl bir siyaset izlemeli? Bu soruların yanıtının siyasete nasıl yansıdığı ve yansıyacağı tartışılıyor. Aslında galiba “nasıl planlanıyor” demek daha doğru olacak.

Yazıda ABD Başkanı Trump’ın göreve başladığından bu yana üç aydır izlediği siyasete, üç önemli rakip devletin başkanlarıyla, Vladimir Putin, Xi Jinping ve Ali Hamaney’le görüşmelerine değinilirken “cesur diplomatik ilişkiler” diye tanımlanıyor.

ABD’nin geçmişteki siyasetleri eleştiriliyor.

Soğuk Savaşın bitmesinden bu yana ulusal çıkarlarını desteklemek için müzakereleri kullanmaktan uzaklaşıldığı,

Dış politikanın birincil araçları olarak askerî ve ekonomik güce güvenmeye başlandığı,

Diplomasinin genellikle ABD’nin gücünü artırmak için değil, çok taraflı kurumların ülkeleri yerinden edeceği ve savaşı tamamen ortadan kaldıracağı küresel bir cennet inşa etmeye çalışmak için kullanıldığını söylüyor.

“1990'larda ve bu yüzyılın başlarında, Washington o kadar güçlüydü ki amaçlarına ulaşabiliyordu. Ancak artık o günler geride kaldı” gerçeğini, Foregin Affairs yazarı aynen bu sözcüklerle dile getiriyor ve devamında şöyle yazıyor:

“ABD artık tüm düşmanlarıyla aynı anda savaşabilecek ve onları yenebilecek bir orduya sahip değil. Yaptırımlar yoluyla başka bir büyük gücü yıkıma sürükleyemez.

“Bunun yerine, kıta büyüklüğünde rakiplerin, müthiş ekonomileri ve orduları olan bir dünyada yaşıyor. On yıllardır olmayan büyük güç savaşı, yine gerçek bir olasılık.”

Bu yeni “tehlikeli durumda”, yani Asya ülkelerinin ifadesiyle “çok kutuplu dünyada”, ABD’nin yeniden “büyük bir güç” olabilmesi için, nasıl bir dış politika izlemesi gerektiği konusunda öneriler yapılıyor.

Zor bir görev.

Tarihten bugüne kadar, MÖ 432’den Sparta Kralı II. Arhidamus döneminden başlayarak iki çizgi, iki diplomatik tutum örnekleri veriliyor.

ABD, diplomasiyi

- Her şeye gücü yeten bir ordunun taşıyıcısı ya da küresel normların sert bir tedarikçi strateji aracı olarak değil;

- Tarihteki örnekleri gibi çatışmayı önlemek, yeni ortaklar toplamak ve düşman koalisyonlarını parçalamak........

© Aydınlık