Eleştiri, Marks'ın Mayıs 1875 başlarında, Marks ve Friedrich Engels'in yakın ilişki içinde olduğu Almanya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne (SDAP) yazdığı bir mektuba dayanan bir belgeydi. Mektup adını, Gotha kentinde yapılacak olan parti kongresi için önerilen bir manifesto olan Gotha Programı'ndan alıyordu. Bu kongrede SDAP, Ferdinand Lassalle'ın takipçisi olan Genel Alman İşçi Derneği (ADAV) ile birleşerek birleşik bir parti kurmayı planlıyordu.

Karl Marks'ın “Gotha Programının Eleştirisi” 150 yıl önce bu hafta yazıldı. Marks'ın devrimci strateji, “proletarya diktatörlüğü” teriminin anlamı, kapitalizmden komünizme geçiş döneminin doğası ve enternasyonalizmin önemi üzerine en ayrıntılı açıklamalarını bize sunmaktadır.

Sosyalist bir aktivist ve politikacı olan Lassalle, devleti herhangi bir sosyal sınıfın kurgusu olarak değil, 'halkın' ifadesi olarak görüyordu. Bir tür devlet sosyalizmini benimsemiş ve işçilerin sendikalar aracılığıyla yürüttüğü sınıf mücadelesini reddetmiştir. Bunun yerine, bir ekonomide ücretler geçim düzeyinin üzerine çıkarsa, nüfusun artacağını ve daha fazla işçinin rekabet ederek ücretleri tekrar aşağı çekeceğini savunan Malthusçu bir "ücretlerin demir yasası" teorisine sahipti. Marks ve Engels bu ücret teorisini uzun süredir reddediyordu.

Eisenacher'ler birleşik bir parti için hazırladıkları program taslağını yorum için Marks'a gönderdiler. Marks, programı Lassalle'dan önemli ölçüde etkilenmiş buldu ve bu nedenle Eleştiri'siyle yanıt verdi. Ancak Mayıs 1875'in sonlarında Gotha'da Almanya Sosyal Demokrat Partisi'ni (SPD) kurmak için yapılan kongrede program sadece küçük değişikliklerle kabul edildi. Marks'ın eleştirel mektubu Engels tarafından ancak çok daha sonra 1891'de, SPD yeni bir program kabul etme niyetini açıkladığında yayınlandı, sonuç 1891 Erfurt Programı oldu. Karl Kautsky ve Eduard Bernstein tarafından hazırlanan bu program Gotha Programı'nın yerini aldı ve Marks ile Engels'in görüşlerine daha yakındı.

Eleştiri'de Marks, diğer şeylerin yanı sıra, kamu mülkiyeti ve meta üretiminin kaldırılması yerine "devlet yardımı" için Lassallean önerisine saldırdı. Marks ayrıca işçi sınıfının bir sınıf olarak örgütlenmesinden hiç söz edilmediğine dikkat çekmiştir: "ve bu son derece önemli bir noktadır, bu proletaryanın sermaye ile günlük savaşlarını verdiği gerçek sınıf örgütlenmesidir".

Marks, programın “özgür halk devleti”ne atıfta bulunmasına itiraz etmiştir. Marks'a göre, "devlet yalnızca mücadelede, devrimde, düşmanları zorla bastırmak için kullanılan bir geçiş kurumudur", bu nedenle "özgür bir halk devletinden söz etmek tamamen saçmadır; ...herhangi bir özgürlük söz konusu olur olmaz, devlet bu haliyle var olmaktan çıkar." Bu, Marks ve........

© Aydınlık