Pablo Neruda 12 Temmuz 1904’de Şili’de doğdu. Yaşamını 23 Eylül 1973’de yine Şili’de noktaladı. Arkasında ABD olan Pinochet cuntasının dostu Salvador Allende’yi 11 Eylül 1973 günü öldürmesi Neruda’nın sonunun başlangıcı oldu. O sabah Allende’nin son konuşmasını radyodan dinledi. Eşi Matilde’ye sarılmıştı. Pinochet’in askerleri cumhurbaşkanlığı sarayına tanklarla hücum ediyordu. Neruda’nın evini de askerler çevirmişti. Telefonları kesilmiş, dostları kaçmıştı. Kaçamayanlar ise tutuklanmıştı.
“İnsan hayatında bazı şeyleri unutur”, der Pablo Neruda. “Benim de unuttuğum anılarım vardır. Onlar toz olmuştur, ya da kırılan bir bardağın artık birleştirilemeyen parçaları gibidir. Bu sayfalarda geriye bıraktığım anılar arasında bazıları sararmış yapraklar gibi yere düşecek, ölecektir. Bazı anılarım ise zamanla yeniden canlanacak, yeniden hayat bulacaktır. Ben belki kendi hayatımı değil de, başkalarının hayatını yaşadım. Anılarım hayaletlerle dolu bir galeridir, hayatım bütün hayatlardan oluşmuş bir hayattır... Bir şair hayatıdır.”

Pablo Neruda, çağımızda şiirin verimlilik sınırlarını, savaşlar, ayaklanmalar ve büyük toplum değişmeleri arasında aştığına inanır. “Sıradan insanın şiirle tartışıp anlaşması kimi kez kırıcı, kimi kez kırgınca olmuştur”, der. Neruda kendini, mesleğini yıllar yılı, bıkıp usanmaz bir sevgiyle yapan el sanatkârına benzetir. “Biz şairler milletlerimize ve onların mutluluk savaşına sımsıkı bağlıyızdır. Mutlu olmak hakkımız!” Dostlarından İlya Ehrenburg bir yazısında ondan şöyle söz etmiştir: “Pablo tanıdığım az sayıda mutlu insandan biridir.”
Şili halkının onlarca yıl çektiği eziyet ve baskı onun birçok şiirine konu olmuştur. Özellikle ülkenin verimli güherçile vadilerinde, kömür ocaklarında ve bakır madenlerinde en acımasız işlere katlanan insanlar Neruda’nın okurları idi. “Halkım çok aldatıldı,” diye........

© Aydınlık