Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Caner, İran-İsrail çatışmasının ateşkesle sonuçlanmasının İran içinde nasıl yankı bulduğunu AA Analiz için kaleme aldı.

***

İran-İsrail çatışmasının 24 Haziran’daki ateşkes ile şimdilik sona ermesinin ardından İran tarafı pek çok konuda muhasebe yapıyor. Ülkeyi büyük bir kaosun eşiğine getiren bu 12 günlük savaş, İran siyasetine dair İranlı siyasal/askeri elitlerin geniş kapsamlı değerlendirmelerini de beraberinde getirdi. İranlıların yaşananları nasıl tartıştığı, savunma doktrini ve kapasitesi, siyasal sistem, dış politika ve bilhassa nükleer meselenin nasıl değerlendirildiği ve ne tür önerilerde bulunulduğunu takip etmek İran’ın yakın siyasi geleceğine dair öngörülerde bulunmak açısından önem arz ediyor.

İlk etapta çatışmaların devlet-toplum arasında son yıllarda açılan mesafeyi daralttığını söyleyebiliriz. İranlılar, yabancı bir düşmanın saldırısı karşısında devlete olan eleştirilerini askıya almış durumdalar. Devletin de halka karşı savaş öncesindeki tutumunu sürdürmediği görülüyor. Başörtüsü tartışmaları geride bırakılmış durumda. Öyle ki çatışmalar sırasında devlet televizyonundan seslenen bir kadın sunucu, “Siyonist rejimin ülkemize saldırdığı bugün, başörtülü-başörtüsüz, reformist-muhafazakar, molla-molla olmayan yok, bugün tek bir vatanımız var, İran” diyerek gündelik siyasi farklılıkların geride bırakılması çağrısında bulunmuştu.

İsrail’in saldırısı İslam Cumhuriyeti sistemine değil, İran’a, İranlıların ülkesine bir saldırı olarak görülüyor. Sunucu, “bugün molla-molla olmayan yok” derken saldırıya uğrayanın İslam Cumhuriyeti sistemi değil, onun ötesinde İran olduğunu ifade ediyordu. Yine ülkenin önemli ideolojik kurumlarından İslami Tebligat Kurumuna bağlı On TV’nin yayınında, 1979 İslam Devrimi’nden bu yana yurtdışında yaşayan İranlı sanatçı Moein’in milliyetçi duygulara hitap eden bir parçasının yayınlanması, pek çok kişinin beklemediği oldukça şaşırtıcı bir olaydı.

Muharrem ayının başlamasıyla birlikte İranlılar yas törenlerini de cari politik gündeme adapte ettiler. Muharrem törenlerinde okunan mersiyelerde, birlik ve mücadele temaları ile milliyetçi söylemler dikkat çekiyor. “Ey İran” gibi milliyetçi duyguların ifadesi olan bir marşın mersiye tarzında seslendirilmesi de müesses nizamın teolojik........

© Anadolu Ajansı Analiz