Trkiye iin Zengezur Koridoru, Asya'dan Avrupa'ya uzanan modern pek Yolu'nun kilit ta. Trk dnyas iinse, kopuk damarlarn birlemesi ve ortak gelecein somutlamas anlamna geliyor. Al kurdelesi kesildiinde yalnzca trenler deil; ortak bir gelecek vizyonu da raylara oturmu olacak.

Oya Eren/ Yazar

Zengezur blgesi, tarih boyunca Osmanl, ran ve Rus imparatorluklarnn snr ekimelerine sahne olmu stratejik bir geit alan. Bugn Ermenistan'n Snik vilayetine denk gelen bu corafya, Sovyetler dneminde Azerbaycan ana karas ile Nahvan arasnda kesintisiz balant salyordu. Fakat 1920'lerde Stalin'in snr mhendisliiyle Azerbaycan'n bat kanad Nahvan, anakaradan koparld. SSCB iinde bu kopukluk sorun yaratmad, nk tm ulam hatlar Moskova'nn denetimindeydi. Ancak Sovyetler'in dalmas, bu hatt fiilen ilevsizletirdi. Trkiye-Ermenistan snrnn 1993'te kapanmasyla Nahvan hem Azerbaycan'dan hem Trkiye'den kopuk bir ada oldu.

2020'deki 44 gnlk Karaba Sava, bu kopukluu yeniden gndeme getirdi. Azerbaycan'n zaferi sonras imzalanan 10 Kasm l Bildiri'nin 9. maddesi, blgedeki tm ulam ve ticaret hatlarnn yeniden almasn ngrd. Moskova'da kurulan l alma grubu, teknik olarak demir yolu ve karayolu hatlarnn yeniden iler hle getirilmesini masaya yatrd.

2020 sonras Gney Kafkasya: Yeni satran tahtas

Azerbaycan, 2020 zaferiyle Karaba'daki askeri stnln siyasi kazanma dntrd. Ermenistan ise ieride Babakan Painyan'a ynelik sert muhalefet basksyla kar karya kald. 2023'te Azerbaycan'n Karaba'da tam kontrol salamas, Rus bar gcnn sahadan ekilmesi ve Ermenistan'n Bat'ya ynelimi, blgedeki dengeleri kkten deitirdi. Avrupa Birlii misyonunun sahadaki varln artrmas, ABD'nin Washington'da aklad TRIPP modeli ve ran'n kendi alternatifi olan Araz Koridoru, Zengezur'u sadece blgesel deil kresel bir meseleye dntrd.

TRIPP, Ermenistan egemenliini koruyan ancak iletme ve yatrm hakkn ABD destekli bir konsorsiyuma devreden bir model. Bylece Erivan'n 'egemenlik' krmz izgisi korunurken, Bak'nn kesintisiz balant talebi karlanyor. ran ise bu plana kar karak kendi........

© Açık Görüş