Maallah Nar'n elim lm nedeniyle tamamlanamayan tezinin merhumca yazlm halini ieren ran'da iliin Kurumsallama Sreci: Tarihsel Arkaplan ve Doktrinel Altyap balkl kitap, ran ile neredeyse zde olarak andmz iliin tarihsel olarak bu corafyadaki teekkl ve kurumsallama srecini ieriyor.

Murat Gzel

Safevi Devleti'nin kuruluundan beri, hesapa 16. yzyln bandan beri ilik ile ran popler bilinte zdelemitir. O yzyldan nce, ne ran'da etkin olan mezhebin tmden ilik olduu iddia edilebilir (burada halihazrda da ran edebiyatnn byk isimlerinden saylan Sadi el-irazi, Hafz gibi isimlerin Snni olduklarn vurgulamak gerekir) ne de bu devlete dein btnlkl bir ran corafyasndan ve hatta fikrinden bahsetmek mmkn grnmez. Klasik corafyaclar Horasan, Huzistan, Fars, Azerbaycan, Taberistan, Sicistan gibi blgeleri ayr ayr ele alma eilimindedirler.

Rahmetli aratrma grevlisi Maallah Nar'n elim lm nedeniyle tamamlayamad tezinin merhumca yazlm halini ieren "ran'da iliin Kurumsallama Sreci: Tarihsel Arkaplan ve Doktrinel Altyap" balkl kitapta, ran'la neredeyse zde olarak andmz iliin tarihsel olarak bu corafyadaki teekkl ve kurumsallama srecinin arkaplan ve doktrinel altyaps inceleniyor.

Ondrdnc yzyla kadar ran corafyasndaki siyasi-dini hareketleri ele ald ilk blmde Nar, Taberistan Zeydi devletini, Bveyhiler dnemini ve iliin Batnilie meyilli kolu olan smaililii irdeliyor. smaililiin yaklak yzyllk bir balang dneminin ardndan bu asrn ortalarndan itibaren tarih sahnesinde birdenbire zuhur ettiinin altn izen Nar, dailer a araclyla hareketin ran'dan Irak'a, Yemen'den Bahreyn, Suriye, Cebel, Horasan, Maverannehir, Sind ve Kuzey Afrika'ya kadar yaylan ateli bir faaliyet yrttn de belirtiyor. smaili........

© Açık Görüş