157 lkenin Filistin'i tanmas, uzun sredir tkanm uluslararas adalet mekanizmasnn yeniden hareketlenmeye baladn ve Trkiye'nin bu sreteki diplomatik etkisinin arttn ortaya koymaktadr. Bu tablo, Trkiye'nin istikrar diplomasisi ve ok merkezli d politika izgisinin gncel kresel dzende nasl bir karlk bulduunu net biimde gstermektedir. Ankara bugn, yalnzca blgesel bir aktr deil; vicdan, istikrar ve denge ekseninde ekillenen yeni diplomasi anlaynn taycs konumundadr.

Do. Dr. Merve Suna zel zcan/ Krkkale niversitesi

Kresel sistem, byk bir krlmann eiinde bulunuyor. Artan atma alanlar, yalnzca g dengelerinin deitii bir sreci deil; ayn zamanda uluslararas vicdann, normlarn ve kurumlarn da ciddi bir snavdan getii bir dnemi iaret ediyor. Uluslararas sistemin temelini oluturan egemen eitlik ilkesi ve insan haklarnn evrensellii, giderek anmakta; bu durum, mevcut dzenin meruiyetini sorgulatan bir noktaya ulam durumda. Trkiye, bu dnm sreci iinde insan merkezli, ahlaki ve hukuki temellere dayanan d politika yaklamn her platformda ve her kriz blgesinde srarla dile getirmekte. Bu yaklam, bir eksen deiikliinden ziyade, eksen eitlilii ve ok boyutlu diplomasi anlay erevesinde ekillenmektedir. Zira Trkiye'nin d politikas, tek bir yne ynelmi kat bir blok tercihi yerine; kresel adalet, insani duyarllk ve stratejik zerklik ilkeleri etrafnda ok merkezli bir denge arayn yanstmaktadr. Mevcut tablo, Bat'nn kendi deerleri olarak tanmlad kavramlarn —zellikle insan haklar ve uluslararas hukukun— giderek erozyona uradn gstermektedir. Gazze'de yaanan insani felaket karsnda Batl aktrlerin sessizlii, bu elikinin en somut gstergesi hline gelmitir. Bu balamda srail, 1917 tarihli Balfour Deklarasyonu'yla dnemin byk gc ngiltere'den ald destei "vaat edilmi topraklar" teolojisini "vaad edilmi kaynaklar" reelpolitie dntrmek iin kullanmtr; bugn ise benzer bir meruiyet sylemi zerinden uluslararas hukuku hie sayan eylemlerini srdrmektedir. Bu genel erevede, Milliyeti Hareket Partisi Lideri Devlet Baheli'nin Trkiye, Rusya ve in (TR) arasnda bir ittifak kurulmasna ynelik nerisi, yalnzca gncel konjonktrn bir yansmas deil; ayn zamanda tarihsel derinlii ve mevcut uluslararas gereklii birlikte deerlendiren bir stratejik vizyonun ifadesi olarak grlmelidir. zellikle bu arnn Birlemi Milletler 80. Genel Kurulu ve Erdoan–Trump grmesinden nce yaplm olmas, giriimin sembolik nemini artrmaktadr. Baheli'nin ittifak nerisi, Trkiye'nin d politikada ok boyutlu diplomasi vizyonuna hem yeni bir alm kazandrmakta hem de Trk siyasi kltrnn temelinde yer alan adalet, mazluma sahip kma ve dengeli g kullanm ilkelerini yeniden hatrlatmaktadr. Dolaysyla bu yaklam, bir "eksen kaymas" deil; eksen eitlilii ve diplomatik manevra kapasitesinin genilemesi anlamna gelmektedir.

Adalet, istikrar ve g: Trk devlet geleneinden gnmz d politikasna uzanan sreklilik

Tarihsel olarak Trk devlet geleneinde adil, dengeli ve hakkaniyetli bir dzenin varl, devlet meruiyetinin en temel unsurlarndan biri olarak ne kmtr. Bu yaklam, yalnzca ynetim biiminin deil, devletin i ileyiinden d politikasna kadar tm alanlarn zerine kurulduu ahlaki bir ekseni temsil eder. Gktrklerden itibaren Trk siyasal kltrnde "adalet" yalnzca bir ynetim ilkesi deil; ayn zamanda devletin varlk nedenidir. Orhun Yaztlar'nda "milleti a brakmama" ve "millete hizmet etme" sorumluluu, yneticinin halkna kar yalnzca bir otorite deil,........

© Açık Görüş