Msr, dost lkeler Trkiye, Krfez lkeleri ve Suudi Arabistan'la blgesel ibirlii ile etkisinin snrlanmasnn nne geerek sorunlarn amaya ve imknlarn deerlendirmeye doru bir ekilde ynelmitir. Gelecee yrynde, real-politii gzard etmeden, belirleyici dnya sistemi ile kafa kafaya gelmemeye dikkat ederek, kresel ekonomik sistemde yar-merkez lke konumuna ykselmeye almaktadr.

Burhanettin Kapusuzolu/ Yazar

Eski/mez dnyann insanla baht olan en bereketli medeniyet/uygarlk havzalarndan olan Msr, bir ilim ve hikmet beii olarak, Osmanllarn "Nil-i mbarek" dedii byk nehrin hayat verdii ok zel bir diyardr. ki karann birletii kut alm bu lke, insanlk tarihinin yazlmaya baland, ktphanelerle medeniyetlerin taland, vahiyle aydnlanm hikmet ehli bilgelerin vatan eyledii aziz bir insaniyet vahasdr. Gene Osmanllarca "Serr-i Ysufiyye" yani "Ysuf'un Taht" diye ihtiram olunan, muazzez peygamberlerin, devletl yneticilerin, mtefekkir alimlerin, kudretli allmelerin ve srl zatlarn hkmran olduu bir insanlk hfzasdr.

Eski dnyann hafzas olan Msr, "mm'd-Dnya"dr yani "dnyann anas" kabulne mazhardr. Tarihin binlerce yl, yzlerce yzyl sarmalayan devirlerini kuatan bu dost ve karde lke, ortak tarih ve corafya birlikteliinin verdii samimi iklim iinde ayn "ed-Devlet't-Trkiye" ismini tadmz umut tarlasdr. Msr tarihinin temellerine bakarken medeniyet inasndaki rolne bilhassa bakmak gerekiyor. Kadim lkenin kltrel miras, insanln entelektel ve manev geliiminde fevkalde nemli ve ayrcalkl bir yere sahiptir. Binlerce yl ncesinde antik Msr, felsefe, hikmet, mitoloji, sanat, yaz, astronomi ve devlet ynetimi gibi mstahkem mevzilerde dnyaya r ac yenilikler sunmutur. Antik Helen/Yunan ve Roma dncesinin ve kurucu filozoflarnn Msr'dan ciddi anlamda etkilendikleri byk gerekliktir. Msr'da dolu dolu geen zamanlar, kltr ve sanat, adeta akleden tarihin tabiat gerei srekli yeniden doan ve hep var olan bir yapnn ifadesidir. Kapsaml bir Msr tarihi okusak, esasnda tm dnyay ilgilendiren bir dinler, inanlar ve dnce tarihi de okumu saylrz. Vaka bugn dahi Msr'n kltrel miras, zelde Arap ve genelde de slam dnyas iin grmezden gelinemeyecek bir referans noktas olarak parlamaya devam etmektedir.

Nil'de sakl hazine sand

Msr, antik alardan bu tarafa blgesinde liderlik vasfn hibir zaman yitirmemi gl bir medeniyet havzas olmutur. slm'n terifinden itibaren Saadet Devri, Emevler, Abbsler, Tolunoullar, hidoullar, Ftmler, Eyybler, Memlklar, Osmanllar ve kabna smaz dh valimiz Kavalal Mehmed Ali Paa, varisleri Hdivler ve kraliyet dnemlerinde nemli bir siyasi ve entelektel hisardr. Okunmadan olmaz kaynak kitaplarn "Ed-Devlet't-Trkiyye" diye zikrettii Msr, tarihi srekliliin, medeniyetler aras etkileimin ve gnmze de etkileyici syleyiin can alc ifadesidir. Bu ekilde devirleri kateden Msr, varln ve eksilmeyen deerini coraf konumuna borludur. lkenin canlln temin ederek ekonomik ve beraberinde siyaseten bir kader hatt izen corafya, bir tarihi ve tlihi tayin etmi ve etmeye de devam edecektir.

Msr, cennet rmaklarnn by Nil'in Akdeniz'le bulumak iin cotuu noktada, ktalarn birletii en hassas mevkide, her zaman kresel g dengeleri asndan kritik bir blge olma ayrcalna sahiptir. Svey Kanal sayesinde kresel ticaretin en nemli geit noktas olarak dnya ekonomisinin can damardr. Fakat en deerli hazine hkmndeki bu konum, ekonomik frsatlar getirmekle beraber, tarih boyunca istilac byk glerin ilgi oda olmaktan kendini uzak tutamamtr. Birka asr ncesinde, Msrllarn dnyasna yaban smrgenlerin yapp ettiklerine dair biraz tarih okumak yeterlidir.

mknlar hazinesi olan Msr, yeni yzylda da, kresel ekonomik ve politik var olu hattnda kendini yeniden gsterme abasndadr. Nfus art, gen i gc, teknoloji yatrmlar ve altyap projeleriyle, blgesel bir g olma potansiyelini her geen gn daha da grnr hale getirmektedir. Bir an bile aman vermeyen d tazyiklerin sebep olduu sorunlar, lkenin geleceini belirleyecek can yakc dinamiklerdir. Btn bunlara ramen, tedirginlii atp, temkinli bir zgvene kavutuu gn, eytan talamaktan salavata zaman bularak ayaa kalkma irade ve tedbirindedir. Her Msrlnn syledii vecize udur: "Sen Msr'sn! Kaldr ban!"

Msr, tarihi birikimi ve modern dnmyle dikkat eken bir lkedir. Gerek coraf konumu ve gerekse kltr ve medeniyet birikimi, bu iki belirleyici faktrn ynetilebilir bir rotaya sabitlenmesi halinde ok ak bir ufuk vadetmektedir. Msr'n gelecei, corafyann getirdii avantajlar ve muazzam kltrel mirasn dinamik bir zihinle nasl kullandna bal olarak ekillenecektir. Jeopolitik konumunu teknolojik atak, tarmsal retim, ekonomik byme ve kltrel etkiyle birletirerek blgesel ve kresel lekte daha etkin bir g haline gelme iradesi ve abas aktr.

Svey Kanal........

© Açık Görüş