Dijital iletişimde yepyeni bir eşikteyiz. ChatGPT ve Grok’la gerçekleşen yeni iletişim tarzı, sıradan bir teknolojik yenilikten çok daha fazlasını içeriyor. İletişimin, kimliğin ve yakınlık hissinin yeniden yazıldığı bir dönemden geçiyoruz.

Medya figürleriyle (TV yıldızları, influencerlar) kurulan tek taraflı parasosyal bağ, yapay zeka (AI)’ların ilişkiyi simüle ettiği, kullanıcıların AI'ye kişilik atfettiği bir evreye girdi. AI aracılığıyla iletişimde etik, özgünlük, doğruluk, denetim ve duygusal samimiyet ikilemleri yaşanıyor.

Geleneksel medyada kitle ile medya arasında tek yönlü bir iletişim biçimi vardı. Daha sonra sosyal medya ve influencer kültürü parasosyal ilişkiyi yaygınlaştırdı. Dijital iletişimde sıcaklık, yakınlık ve ilişkisellik daha çok emojilerle yaratılmaya başlandı. Kimileri katı teknolojik determinizm eleştirisiyle platformun arayüz ve algoritmik yapısıyla davranışları biçimlendirdiğini, kimileri ise algoritmaların sosyal bilgi dolaşımını “dedikodu gibi” yeniden ürettiği fikrini savundu. Evet, bir şeyler oluyordu ve bir şeyler değişti. Ama temelde arayüzlerin arkasında insan vardı. Şimdi ve gelecekte ise doğrudan ve çevrimiçi AI ile iletişim var. Dolayısıyla bu bakış açıları, bu kavramlar AI’nin iletişimde verdiği mevcudiyet hissinin gerçekte ne olduğunu gelecekte neler olabileceğini tam olarak açıklayamıyor.

Medya teorisyeni John Thompson’ın “aracılı yarı etkileşim” dediği şey televizyon karakterlerinden AI karakterlerine geçti. Bugün milyonlarca insan, ChatGPT ve Grok’tan aldığı yanıtlarla bir tür yapay yakınlık kurmaya başladı. İnsanların gündelik iletişim pratiklerindeki iletişimsel AI’ler arasında en popülerleri ise ChatGPT ve Groke. Bu iki ana iletişimsel AI’nin insanlar üzerinde bıraktığı algı farklı, çünkü ortam ve söylem farklı.

ChatGPT sabırla cevap veriyor, Grok espri yapıyor, biz de sanki karşımızda gerçek bir muhatap varmış gibi iletişime geçiyoruz. Ama yanıldığımız bir nokta var. Öyle hissettirilen veya bazen hissettiğimiz yakınlık ve mevcudiyet hissi nötr değil. Her yanıt, her tonlama, her kelime tercihi arkasındaki platform paradigmasının bir ürünü. ChatGPT’nin kibar, kontrollü, riskten uzak bir söylemi var. Bu ton, aynı zamanda bir tür........

© 12punto