Bugün size Arjantin’i anlatmak istiyorum. Kuşkusuz bu sadece Arjantin’in hikayesi değil. Belki de, zihinlerde uyandırdığı pek çok çağrışımla, nasıl bir dönemde yaşadığımızı anlamanın anahtarı. Arjantinin hikayesini ilginç kılan, son zamanlarda, enflasyonla mücadele konusunda gösterdiği “başarı” ile büyük övgüler alması, buna karşılık övgü sahiplerinin bu başarıyla gelen olumsuzlukları öne çıkarmada aynı özeni göstermemeleri. Bu övgülerin merkezinde, elinde motorlu ağaç testeresi ile gezen, özgürce yer çekimine karşı koyan kabarık, dalgalı saçları ve 70’ler stili kalın favorileriyle peşinden kitleleri sürükleyen bir Başkan var: Javier Milei. Ülkeyi ikiye bölen, kişiliği ve politikalarıyla tartışılan bir başkan: Kurnaz mı, dahi mi, yoksa cambaz mı?

20 Şubat 2025’te, Trump’ın yemin töreninden tam bir ay sonra, “Muhafazakar Politik Eylem Konferansı”ndayız… Elon Musk, “Bu bürokrasi için,” diyerek Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei’nin kendisine hediye ettiği motorlu testereyi sahnede havaya kaldırıyor. Alkışlar, flaşlar…

Milei, gerek Trump’un yemin törenine gerek Muhafazakar Parti’nin konferansına davet edilen az sayıda devlet başkanından biri. Seçim kampanyası süresince elinden düşürmediği ve Forbes dergisinin Arjantin baskısına kapak olduğu motorlu testere ise, onun kamu harcamalarını radikal bir biçimde kısacağının, verimsiz kurumları, fonları kesip atacağının simgesi.

Milei bir ekonomi profesörü. Çeşitli kurumlarda baş ekonomist olarak çalışmış. 2010’larda TV’lerin tartışma programlarında gözükmeye başlamış. Saldırgan tutumu, ağzının bozukluğu ve tartıştığı insanlarla hakarete varan sertlikte konuşması ile tanınmış. O kadar ki, 2018’de böyle bir hakareti yüzünden mahkemeye düşen Milei’ye, yargıç, programın yapıldığı Metan şehrinde panelist veya konuşmacı olarak hiçbir toplantıya katılmama cezası vermiş.

2020’de politikaya girmiş. Milletvekili olmak için yürüttüğü kampanyada “Buraya koyunlara liderlik etmeye değil, aslanları uyandırmaya geldim” sloganını kullanmış. Hiçbir yeni vergiyi veya vergi artışını desteklememe sözü vermiş. Politikacıları “işe yaramaz, bir gün bile çalışmayan asalaklar” diye aşağılayarak, özellikle gençlerin ilgisini çok çekmiş. 2021’de, ekonomide devletin her türlü kontrolünü ve sosyal desteğini ortadan kaldırmayı, devleti küçültmeyi, piyasa ekonomisinin tam egemenliğini sağlamayı savunan ve pratikte bir koalisyon olan La Libertad Avanza (Özgürlük İlerliyor) partisini kurup, aynı yılın 14 Kasım’ında parlamentonun kısmi yenileme seçimlerinde  oy alarak partisini parlamentoya sokmayı başarmış.

Milletvekili olduktan sonra, “Devlet, insanlardan zorla alınan vergilerle kendini finanse eden bir suç örgütüdür. Siyaset zümresinin çaldığı parayı iade ediyoruz,” diyerek, maaşını, her ay piyangoyla, rastgele birine bağışlamış. Nisan 2023 itibarıyla Milei’nin, meclis toplantılarının sadece R’sine katıldığı tespit edilmiş. Ağustos 2023 itibarıyla herhangi bir yasa teklifinde bulunmamış veya herhangi bir parlamento komisyonuna katılmamış. Üstelik katılmadığı toplantılardan birinde, hükümet, tek oy farkla, uçak biletlerindeki vergilerin artmasını sağlayan yasayı geçirince, muhalefetteki diğer milletvekilleri Milei’ye epeyi yüklenmiş.

2023 sonunda Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmış. Arjantin dolarının yerine Amerikan dolarını geçireceği sözünü vermiş. Milletvekili adayı olduğu dönemdeki vaatlerini tekrar etmiş. Kamu harcamalarını radikal biçimde kısarak enflasyonu düşüreceğini söylemiş. Elinde motorlu testere ile gezmeye başlamış. Mayıs 2023’de enflasyon yüzde 100’ün üzerine çıktığında Milei de anketlerde hızla yükselmeye başlamış. Bu yükselişle ilgili olarak, Milei’nin, Büyük Arjantin Depresyonu (1998-2002) sırasında doğan ve hala sürmekte olan ekonomik durgunluğun olumsuz sonuçlarını yaşayan, 30 yaş altı seçmenin desteğini aldığı ve Peronizm’in çeşitli uzantılarından yaka silkmiş olan Arjantinliler arasındaki tepki oylarını topladığı yorumları yapılmış.

Nitekim, mevcut Başkan Alberto Fernandez’in katılmadığı, 22 Ekim 2023’teki başkanlık seçimlerinin ikinci turunda, Peronist rakibi eski ekonomi bakanı Sergio Massa’yı (ekonomi bakanı olarak başkanlık seçimine girmesi ne büyük cesaret) 11 puandan fazla farkla geride bırakmış: U,7’ye karşı D,3. Ancak eş zamanlı yapılan parlamento seçimlerinde aynı başarıyı gösterememiş. Partisi temsilciler meclisindeki sandalyelerin ’sini, senatodaki sandalyelerin ’unu alabilmiş.

Televizyon şovlarında boy göstermesi dışında, resmen 2020’de politikaya girmiş birinin üç yıl sonra devlet başkanı seçilmesi pek alışılmış bir şey değil. Daha en baştan başkanlık seçimlerinde kullanacağı propaganda unsurlarıyla ortaya çıkması veya geleneksel ve sosyal medyaya cazip gelecek bir kişilik profili olması da bu hızlı tırmanmayı izah etmeye yeterli gözükmüyor. Siyasete resmen girmesiyle başkan seçilmesi arasında geçen üç yılda Milei’ye “rüşvet” davası açılmış, adı bir finans skandalına karışmış ama başından geçenler yükselişine hiçbir şekilde engel olmamış. Üstelik başkan seçildikten sonrası da var…

Milei, Aralık 2021’de, yani milletvekili seçildikten........

© 10 Haber