Türkiye’de her torba yasa, kamuoyunun ilgisini farklı başlıklara çeker. Kimi zaman vergi oranları, kimi zaman artan cezalar tartışılır. Ancak son günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 631 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, görünenden çok daha önemli bir dönüşümü barındırıyor. Bu teklif, mali disiplinden öte, sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesini yeniden kurma hedefi taşıyor. Ama evdeki hesap, çarşıdaki hesaba uyar mı, ya da perşembenin gelişi çarşambadan mı belli, bunu bize önümüzdeki yıllar gösterecek.

Türkiye’nin sosyal güvenlik sistemi, uzun yıllardır genişleyen yükler ve daralan kaynaklar arasında sıkışmış durumdadır. Ve bütün tartışma da bu noktadan doğar. Hep de geçmişte toplanan primlerin ne olduğu sorusuna yanıt vermeden. Sanki sosyal güvenlik sistemi bugün prim toplayıp, bugün harcıyormuş gibi hesap yapılır. Halbuki sistem ilk kurulduğu anda prim toplamaya başlamış ve uzun yıllar sonra emekli vermiştir. Diğer bir deyişle sistemin bugünkü giderinin karşısına; 20-25 yıl önce sigortalıdan aldığı primlerin ve bu primlere ait değerlemenin konulması gerekmektedir.

Yasa teklifi; prim gelirleriyle yapılan ödemeler arasındaki farkı, sürekli bütçe transferleriyle kapatmak yerine işveren ve sigortalı tarafına yükün aktarılması ile tabloyu tersine çevirmeye çalışılıyor. Bu nedenle ilk olarak işverenlere sağlanan prim teşvikinde indirime gidiliyor. Mevcut sistemde imalat sektörü dışındaki işverenlere verilen dört puanlık indirim, iki puana düşürülecek. Bu düzenleme, yakın vadede işveren maliyetlerini artıracak. İşveren maliyetlerini artıracak ikinci bir düzenleme de; işveren prim oranında yapılacak 1 puanlık artış. Bugünkü asgari ücret düzeyine göre aylık yaklaşık 260 TL ek maliyet anlamına geliyor.

Diğer yanda ise kayıt dışı çalışmanın maliyeti düşecek. Zira ülkemiz gerçeğinde kurumsal firmalarda dahi kayıt dışı kalma kültürünün etkileri görmezden gelinemez ki; sınırlı kurumsallaşmış bir özel........

© Yeniçağ