TÜİK, Ekim 2025 dış ticaret verilerini açıkladı: İhracat 23 milyar 900 milyon dolar, ithalat 31 milyar 480 milyon dolar. Aradaki fark 7 milyar 580 milyon dolar. Bir önceki yılın aynı ayına göre açık ',6 genişledi. Ocak-Ekim toplamı ise 74,7 milyar dolara ulaştı. Bu rakamlar, ekonominin en temel göstergelerinden biri olan dış ticaret dengesinin uzun süredir kırılgan olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

İthalatın ihracattan hızlı artmasının üç ana nedeni var: enerji fiyatları, ara malı bağımlılığı ve iç talep yapısı. Enerji ithalatı hâlâ en büyük kalemlerden biri. Rusya ve Azerbaycan’dan gelen doğalgaz ile petrol, faturanın önemli kısmını oluşturuyor. İkinci büyük pay ise üretimde kullanılan ara mallarında: çelik, kimyasal madde, elektronik bileşenler, makine parçaları. Türkiye imalat sanayisi hâlâ yüksek oranda ithal girdiye dayalı çalıştığı için kurdaki her yükseliş maliyetleri doğrudan artırıyor ve rekabet gücünü azaltıyor.

İhracatta ise tablo daha karmaşık. 2025’te Avrupa Birliği hâlâ en büyük pazarımız ancak talep daralması ve reel kurun rekabetçi seviyenin altında kalması (mı oynaklığı mı dersiniz) nedeniyle büyüme sınırlı kaldı. Ekim’de ihracatın sadece %2 artması, dış talebin zayıf olduğunu gösteriyor. Yüksek teknolojili ürünlerin ihracattaki payı %3,6’da kalırken, ithalattaki payı ,5. Bu asimetri, katma değer sorununu açıkça ortaya koyuyor. Türkiye dünya pazarına ağırlıklı olarak orta-düşük teknolojili ürünlerle katılıyor.

İş dünyası açısından bu açık, maliyet baskısının artması demek. İthal girdiler pahalılaştıkça kar marjları daralıyor, fiyat rekabeti zorlaşıyor. KOBİ’ler özellikle kredi faizleri ve kur riskiyle birleşen bu yükü taşımakta........

© Yeniçağ