Katliamdan sağ kurtulan tek yetişkin oydu. Kucağında oğlunun ölüsüyle ateşlerin ortasından çıkarken, yüzündeki acı sonradan bir heykele dönüştü. Bugün hâlâ Khatyn’de olanları hatırlarken herkes o acıyı hissediyor

Arif Mostarlı

“Ayağa kalkmak istedim. Ama annem başımdan bastırdı: ‘Kıpırdama oğlum, yat ve sakın kıpırdama.” Koluma sert bir şey çarptı. Kanamaya başladı. Anneme ‘kolum kanıyor’ dedim ama cevap vermedi. Ölmüştü.”

O gün, 22 Mart 1943’te Viktor Andreevich Zhelobkovich, 8 yaşındaydı. Khatyn Katliamı’ndan sağ kurtulabilen beş çocuktan biriydi o. Beş çocuk ve bir tek yetişkin: Iosif Kaminsky…

Khatyn’in kaderi

2. Dünya Savaşı sırasında tahmini olarak 2.2 milyon Belaruslu, yani her dört kişiden biri hayatını kaybetti, yüzlerce köy yakıldı, yerle bir edildi; bunların bazıları daha sonra asla restore edilmedi ve faşizmin suçlarının anıtları olarak kaldılar.

Khatyn köyünün kötü kaderi ise, bir gün önce civardaki bir partizan birliğinin işbirlikçi Ukraynalıların çoğunlukta olduğu Schutzmannschaft Taburu’na pusu kurmasıyla çizilmişti. Üstelik çatışmada partizanlar, Nazi Almanyası’nın Olimpiyat gülle şampiyonu Hans Woellke’yi de öldürmüşlerdi. Olayın bundan sonrası General Wilhelm Keitel’in 1941’de yayınladığı uğursuz bir emir uyarınca yürüdü: “Herkesi izleyemeyeceğimize göre, korkuyla yönetmemiz gerekiyor.”

Bir köyün yok edilişi

Partizan birliği, pusudan sonra Khatyn köyüne uğramıştı evet ama orada kalmamış, dağlara çekilmişlerdi; köyde sadece siviller vardı. Naziler ve işbirlikçileri partizanların peşinden gidebilirlerdi, ancak onlar bunun yerine daha kolay olanı seçtiler. Yaşlıları, çocukları,........

© Yeni Yaşam