Jeoekonominin enstrümanlarından birisi dış yardımlardır. Bu yüzden Marshall yardımları ilk jeoekonomik faaliyet kabul edilir. ABD tarih sahnesine çıktığı günden bu yana doktriner etkisini dış yardımları kullanarak sağlamıştır.

Bugünkü hüviyetine kavuştuğu ilk kırılım olan İsrail’in Süveyş Kanal işgalindeki Mısır yanlısı görünen tavrına kadar (Soğuk Savaşın başı) ABD, dünyanın geneli için yumuşak gücünü daha etkin kullanan bir karakter sergilemiştir. İkinci kırılım olan Panama Kanal müdahalesinden sonraysa (Soğuk Savaşın sonu) bildiğimiz ve en az Sovyetler kadar sevimsiz olan Amerika olmuştur.

Bu serencamın anlattığı şudur; ABD yumuşak gücün kuvvetinden umduğu faydayı sağlayabileceğini erken fark etmiştir. Ama vazgeçmiştir. Gene de bugüne kadar sürdürmüştür. Önce ilk başı anlatıp sonra vazgeçişine geleceğim.

ABD yumuşak gücün önemini bu erken fark ettiği dönemde çeşitli Amerikan kurumlarının ayrı ayrı gerçekleştirdiği veya planladığı yurtdışı yardım faaliyetleri olmasını dağınıklık olarak kabul etti.

Bunun üzerine Kennedy tarafından 1961’de dış yardımları merkezileştirmek ve odağı güçlü tutmak adına USAID kurulmuştur. USAID’in odağı ise o gün için komünizmin yayılmasını önlemek, Amerikan etkisini arttırmak ve Amerikan kurum ve şirketlerinin önünü açmaktır. Yani Amerikan globalleştirmesini desteklemektir. Bu ilk dönemde

USAID’in başkasına değil, Amerika’ya yardım için kurulduğunda tüm Amerika hemfikirdir.

Soğuk Savaş sonrası dönemdeyse odağı değişmiş terörizmle mücadele, küresel kıtlık ve sağlık sorunları esas meseleler olarak tanımlanmıştır. Bugün ise USAID ABD’nin küreselleşmeden kaçışının sembolü olarak kapatılmaktadır. Üstelik kıtlık, sağlık, esenlik, kalkınma gibi bir kamyon vurgunun makyajdan öte anlam taşımadığı teyit edilmiştir. Ve USAID’in Amerika’ya yardım ettiği konusundaki fikir birliği bozulmuştur.

Çünkü........

© Yeni Şafak