menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Duvarlar üzerine (3)

61 0
06.02.2025

1980’lerin sonunda Duvar’ı yıkan, kapitalizmin mâhut krizlerinden birisiydi. Zihinsel ve ruhsal dünyâlarda bu, esriklik yüklü bir iyimserlik doğurdu. II.Umûmî Harp sonrası kurulan dünyânın bürokratik/politik sultalarından kurtulacaktık. Bu sultalar, insanlığın

ekonomik etkinliğinin

tam kapasite çalışmasına da mâniydi.

Politike-konomiler

, onları inşâ edip yürüten bürokrasiler; ezcümle her nev’i devletçiliğin devri geçmişti.

Kamucu politik’ten arındırılmış olan ekonomiler

kendi normlarıyla işleyeceklerdi.

Ekonomizm

politik ekonomilerin yerini alacak ve insanlığın önünü açacaktı. Çok katmanlı, lâkin her katmanın diğeri ile irtibatlı olduğu bir yapılar silsilesinin çöküşünün ödülü

özgürleşme

olacaktı. Duvarların yıkılması tam da bunu ifâde ediyordu.

İlk bakışta bu son derecede mâkûl görülebilecek bir çıkıştı. Hakikaten de merkezî, devletçi ,bürokratik yapılar her yerde son derecede aşınmış ve çürümüştü. (Sovyet devletçiliği bunun en çarpıcı yüzüydü. Hoş, bugün ABD’nin çürümüş bürokrasisi ve onun eseri olan altyapının çürümüşlüğü onu piştiliyor). Mesele sâdece çürümüşlük değildi. Bir zamanların akılcılığını sırtlayan bürokrasiler çok kötü işlemekte, rayından çıkmakta ve akıl dışı işler yapabilmekteydi.

Neoliberal

söylem ekonomilerdeki verimlilik azalmasından bürokrasileri

mesûl tutuyordu. Hâlbuki verimlilik düşüşünde merkezî rol oynayan bizzat kapitalizminin arz ve talep arasında birbirine zıt işleyen uzlaşmaz çelişkisiydi.

Çelişki şöyle işliyordu: Arzı arttırmak için talebin bastırılması gerekiyordu. Tersine olarak, talebin arttırılması için başvurulan siyâsetler ise verimlilikleri, dolayısıyla da arzı düşürüyordu. II.Umûmî Harp sonrası kurulan dünyâda devletçiliğin yükselmesinin, kamuculuğa baskın bir rol verilmesinin sebebi, bürokratik müdahaleler mârifetiyle talebin arttırılmasıydı.

Ekonomiyi, politik müdâhalelerden

âzâde

kılıp kendi asimptotunda çalıştırdığınız zaman istikrar sağlamak ve sınıf ve ulusal savaşlardan kaçınmak imkânsızdı.

Yâni insanlığın istikbâlini ekonomi olarak ekonomiye terk etmek son........

© Yeni Şafak