Arapça

zyn

kökünden

zînet/ziynet

, süs demektir. (Misalli Sözlük) Türkçe’de ise

süs

“1.Süslemeye, süslenmeye tarayan şey, bezek; 2. süsleme veya süslenme işi; 3. (mecaz) güzellik veren şey, güzelleştiren şey” demektir. (Köken Bilgisi Sözlüğü)

Arapça zeynden tezyin (süslemek) ile tezyinat (yüzey süsleri/süslemeleri) bir sanat terimidir. Buna göre süsleme, örneksiz yaratan anlamında

el-Bedî

ismiyle Allah’ın yaratışındaki benzersizliğe; bu isimden pay almak ise sanata, sanatçıya nispet edilmiştir.

Bu yanıyla süs/süsleme -zâhiri ve bâtınıyla- insan hâl ve eylemlerinin tamamını kapsar. Nitekim

Semîn el-Halebî

Elfâz’ında “[Ziynet, süs] ifadesi gerçekte, ‘ne dünyada ne de ahirette, hallerinden hiçbirinde insana halel getirmeyen şey’ anlamına gelir. Sadece bir durumda kişiyi bezeyen, süsleyen bir helalden başka bir şey değildir.” diyerek bu bağlamda ziyneti a) ilim ve güzel inançlar türü ruhsal süs; b) güç, kuvvet ve boy pos gibi bedensel süs; c) mal, makam, mevki gibi dıştan gele süs” olarak üçe ayırmıştır. Öte yandan bunların zıtları da (cehalet, itaatsizlik, hicapsızlık, kibir, böbürlenme, zan, vesvese, vehim, nifak…vb.) süs(le[n]mey)e – şeytana ve nefisteki azgınlığa nispetle- dahil edilmiştir.

Bu çift yönlülük, “Bilin ki Allah’ın elçisi aranızdadır. Birçok durumda o sizin dediklerinizi yapsaydı işiniz kötüye giderdi, fakat Allah size imanı sevdirdi ve onu gönlünüze sindirdi (

ve zeyyenehu

); inkârcılığı, yoldan çıkmayı ve emre aykırı davranmayı da size çirkin gösterdi (

ve kerrahe

). Allah tarafından bahşedilmiş bir........

© Yeni Şafak